Akışını denetim altına almak amacıyla bir akarsuyun önüne yapılan sete baraj denir. Diğer bir ifade ile Baraj, eski zamanlardan beri insanlığın su ihtiyacını karşılamak ve tarımsal alanların sulanması amacıyla inşa edilen su yapılarıdır. Barajların sulama, taşkınları önleme, kentlere su sağlama, elektrik üretme gibi çok çeşitli yararları vardır.
Toprak barajların yapılması ve kullanılması, çok eski devirlere kadar gider. Milattan çok önceleri Hindistan’da, İndus ve Ganj nehirlerinin sularını toplamak ve saklamak için geniş baraj gölleri inşa edilmişti.
Uzun bir zaman Romalılar, sudan yararlanmanın uzmanları olarak kaldılar. Suları biriktirmek için, örme barajlar yapıyor ve vâdileri aşan uzun kemerler inşa ederek bu suları, tatlı bir eğimle şehirlere iletiyorlardı. Günümüzde akarsular üzerinde kurulan barajların sayıları çoğalmıştır. Başlıca iki tip baraj vardır; suyun verdisini düzene koymak için yapılan bağlamalar ve sulama suyu biriktirmek ya da elektrik enerjisine dönüştürülecek bir güç elde etmek için yapılan biriktirmeli barajlar. S.S.C.B’deki Nurek barajı 317 metrelik bağlama duvarıyla dünyadaki barajların hiç kuşkusuz en yükseğidir. Dünyanın en büyük baraj gölü, Uganda’daki Owen Falls barajında bulunur; bu suni göl 205 milyar metreküp su tutar. Hacim bakımından dünyanın en büyük barajı, Pakistan’da İndus üzerindeki Tarbela barajıdır; bu barajın toprak duvarının hacmi 121 milyon metreküptür. Dünyadaki bütün barajların en önemlisi, Nil’in yukarı kesiminde Saad al-Ali’de inşa edilen ikinci Assuan barajıdır. Bu barajın uzunluğu 5 km, yüksekliği 110 m’dir.
9 Eylül 1974 yılında hizmete açılan Keban barajı, Türkiye’nin bugüne kadar gerçekleştirdiği en büyük yatırım projesidir. Keban, dünyadaki dolgu barajlar arasında büyüklük bakımından dördüncü, yükseklik bakımından dünyada üçüncü, sunî göller arasında da hacim bakımından yirmi birinci sırada gelmektedir.
BENZER HABERLER