Baraj, eski zamanlardan beri insanlığın su ihtiyacını karşılamak ve tarımsal alanların sulanması amacıyla inşa edilen su yapılarıdır. Günümüzün modern barajları stratejik öneme sahiplerdir. Çünkü; Enerji üretiminde gelişmekte olan ülkelerde büyük pay sahibidirler. Ülkenin tarımsal hayatı için büyük önem taşırlar.
Küçük olsun büyük olsun, akarsuların akışı zaman zaman düzensizlikler gösterir. İnsanlar, bu akışı düzenlemek ya da sulama ve elektrik enerjisi üretimi için gerekli olan çok miktarda suyu biriktirmek amacıyla bu akarsuların önüne setler çekmenin yollarını araştırdılar. Büyük barajlar, özellikle betondan ya da yığma kaya ve topraktan yapılır.
Küçük barajlar (bağlamalar ya da regülatörler), ırmakların akışlarını yavaşlatmak için yatağını kesip suyunu tutmaya yararlar. Bir tesviye havuzunda gemilerin bir bölmeden öbürüne inmesini ya da çıkmasını sağlayan çıkış kapısını da bu barajlar meydana getirirler. Yarı sabit yarı hareketli olan bu barajlar, suyun düzeyini ihtiyaca ve akarsuyun verdisine göre ayarlarlar.
Vadilerin bir yamacından öbür yamacına kurulan büyük barajlar, küçük bir akarsuyun aktığı yerde büyük bir yapay göl oluştururlar. Bunlardan beton barajlar, başlıca iki tiptir: Kemer barajlar ve ağırlık barajlar. Kemer barajlar, sağlam yamaçlara dayanır ve yüksek duvarlarının yuvarlak (kaynağa doğru dışbükey) biçimiyle suyun İtişine karşı koyarlar. Ağırlık barajlar, suya karşı ağır ve yoğun kütleleriyle direnirler. Çok gevşek yamaçlara dayanmadıkları için, doğrudan doğruya vadinin tabanına otururlar. Bazı kemer barajlar ve hattâ ağırlık barajlar payandalarla desteklenmiştir.
Çağımız, Eskiçağın ilk barajlarından esinlenerek, toprak baraj tekniğini yeniden canlandırıyor. Toprak baraj yapmak için, akarsuyun yatağına çok miktarda toprak ve kaya yığılır. Sonra bu kütle, içine özlü çamur katılarak ve sıvı çimento şırınga edilerek su sızdırmaz hale getirilir. Akarsuya gelince, bütün bu çalışmalar sırasında, saptırma galerileri kazılarak ya da geçici bir kanal inşa edilerek yatağı değiştirilir.