En sağlıklı hamilelik bile hamileliğin vücudunuzda oluşturduğu değişikliklerden kaynaklanan çeşitli rahatsızlık belirtilerini de beraberinde getirir. Burada verilen belirtilerin birçoğunun tedavi edilmesine gerek olmasa da sizi endişelendiren belirtiler hakkında doktorunuz ile konuşmanızda fayda vardır.
Birçok kadın hamilelik esnasında ağrı ve sızı çeker. Ceninin ağırlığı, ekstra sıvı. kasların gerilmesi ve uyku azlığı ile birleşen hormonal değişiklikler rahatsızlık yaratır. Burada listelenen durumlar gelip geçici olabildikleri gibi doğum anma kadar da devam edebilirler.
Rahmin Büyümesi
Burada hamileliğin 8 ile 40. haftaları arasında rahmin ortalama boyutları gösterilmektedir. 12. haftada doktorunuz karnınıza hafifçe bastırarak rahminizi hissedebilir ve rahminizin boyutunu, kasık kemiğinizin üstünden rahminizin üstüne olan boyutunu ölçer.
Sırt Ağrısı
Bel ağrısı ya da siyatik hamilelik sırasında sıkça rastalanan rahatsızlıklardır. Çünkü ön tarafta büyümekte olan ceninin ağırlığı, sizin arkaya doğru eğilmenize neden olur ve belinizin dokularına ve liflerine ağırlık biner.
Sırt ağrınız şiddetli ise doktorunuza başvurun. Ya da sadece doktorunuz önerdiği kadar kilo alarak ve az topuklu, yumuşak ayakkabılar giyerek ağrının daha da fazlalaşmasına engel olun.
Ayrıca sızlayan bölgeye buz uygulayabilirsiniz. Sert bir yatakta yatın, yürüme ve yüzme gibi düşük tempolu spor aktiviteleri yapın. Birşey kaldıracağınız zaman dikkatli olun. Leğen kemiği (pelvik) bölgenize özel hareketler de ağrıyı azaltmada yardımcı olabilir. Sırtınız duvara dönük şekilde durun ve beliniz duvara değene kadar arkaya doğru yaslayın. Gevşeyin ve bunu her gün birkaç defa yapın. Ayrıca Sırt Ağrısını Önlemek bölümüne bakabilirsiniz.
Dişetlerinin Kanaması
Hamilelikte dişetlerinin kanaması, şişmesi ya da sızlaması hormonai değişikliklerin tetiklediği iltihaplanmalardan kaynaklanmaktadır. Doğumdan sonra dişetleri eski hallerine geri döner.
Dişlerinizi günde iki kere fırçalayın ve diş ipi ile temizleyin. Dişetleriniz çok kolayca kanıyor ve çok sızlıyorsa, doktorunuza danışın. Hamile kalmadan önce bir diş muayenesine gidip dişlerinizi temizletebilirsiniz.
Nefes Darlığı
Nefes darlığı hamileliğin ilk dönemlerinde çok yaygındır; çünkü progesteron hormonu beyni etkileyerek hamile kadınların daha derin nefes almalarına neden olur.
Nefes darlığı üçüncü üç aylık dönemde rahminiz diyaframınıza, diyaframınız da ciğerlerinize baskı yaptığında da yaşanabilir. Hamileliğin son haftalarında, cenin rahimde iyice aşağı yerleşmiş olacağından nefes almak daha kolaylaşır.
Ciddi bir nefes darlığı çekiyorsanız, çok hızlı nefes alıyorsanız ya da göğsünüzde ağnı varsa doktoaınuza başvurunuz. Ya da nefes darlığınızı hafifletmek için uyurken ve otururken rahat bir pozisyonda olmaya dikkat edin
Kabızlık
Kabızlık hamile kadınların yarısından fazlasını etkiler; çünkü progesteron hormonu kasları gevşetir ve sonuç olarak da sindirim sisteminde gaitayı hareket ettiren bağırsak kaslarının dalga gibi kasılmalarını yavaşlatır. Doğum öncesi kullanılan vitaminlerdekı demir de kabızlığa yol açabilir.
Kabızlık, düzenli spor yaparak, günde en az 8 bardak su içerek ve daha fazla lifli gıda tüketmeye özen gösterin .
Alınan bu önlemler de rahatlamanızı sağlamazsa doktorunuza başvurun. Doktorunuz size hamilelikte kullanımı güvenli olan laksatif kullanmanızı önerebilir.
Baş Dönmeleri
Büyüyen rahim, kalbinize kan taşıyan büvük toplardamara baskı yapıp onu engellediğinden ve toplam kan basıncınız düştüğünden baş dönmelerine hamilelikte oldukça sık rastlanır. Bu iki durum da beyne daha az kan gitmesine neden olur.
Oturduğunuz yerden kalkarken ya da sırt üstü uzanırken hafif bir baş dönmesi normaldir. Sürekli başınız dönüyorsa ya da bayılıyorsanız doktorunuza başvurun.
Baş dönmesini önlemek için oturduğunuz ya da yattığınız yerlerden yavaşça kalkın, aşın sıcakta kalmayın ve üçüncü üç aylık dönemde sırt üstü yatmayın. Başınız döndüğünde oturun ve derin nefes alarak öne doğru eğilin ya da yana doğru yatın. Bu iki pozisyon beyninize giden kan akışını artırır.
Yorgunluk
Vücut enerjisini büyümekte olan cenini fiziksel olarak desteklemek için kullandığından, yorgunluk hamilelik sırasında sık rastlanan bir rahatsızlıktır. İlk üç aylık dönemde vücudunuzda birçok değişiklik meydana gelir. Üçüncü üç aylık dönemde çok daha fazla kilo almış olursunuz. Ayrıca huzursuzluk ve uyku düzensizlikleri de görülebilir.
Sürekli ve aşırı derecede yorgunluk çekiyorsanız doktorunuza danışın. Ya da yaşam temponuzu yavaşlatın, daha fazla uyuyun ve düzenli olarak spor vapın.
Aşerme
Hamile kadınların yaklaışık %90’ı aşerer. İlk üç aylık dönemde hormonel dalgalanmalar olduğu söylense de bu henüz kanıtlanmış değildir. Aşermenin, beslenme ile ilgili bir yetersizliği gösterdiğine dair bir kanıt yoktur ve aşermeler genellikle hamilelik ilerledikçe azalır.
Aşermeleriniz aşırı kilo almanıza ya da gerekli besinler tüketmek yerine sağlıksız besinlere Yönelmenize neden oluyorsa doktorunuza danışın. Ara sıra yaşanan aşermelerin herhangi bir zararı yoktur.
Sık İdrara Çıkmak
Özellikle geceleri daha fazla idrara çıkma ihtiyacı hormona 1 değişikliklerden ve büyüyen ceninin mesanenize baskı yapmasından kaynaklanmaktadır. İdrara çıkmanız gerektiğini hissedersiniz; ama çok az idrar çıkarırsınız.
Sık idrara çıkma, cenin doğuma hazırlanmak için düştüğünden üçüncü üç aylık dönemde yeniden ortaya çıkabilir.
Sık idrara çıkma, idrar yolu enfeksiyonundan da kaynaklanıyor olabilir. İdrara çıkma sırasında ağrınız oluyorsa doktorunuza danışın. Enfeksiyon yoksa uykunuzun bölünmesini engellemek için akşam yemeğinden sonra fazla sıvı almamaya özen gösterin.
Mide Ekşimesi
Hazımsızlık ve mide ekşimesi neredeyse bütün hamileleri etkilemektedir. Progesteron hormonu, normalde mideye girişi kapayan yemek borunuzun başındaki yüzüğe benzeyen büzücü kası gevşetir. Sonuç olarak da sindirim enzimleriyle karışan yemekler yemek borusuna geri çıkıp tahriş eder ve göğsünüzde yakıcı bir ağrıya neden olur. Rahminizin midenize doğru genişlemesinin yarattığı basınçtan dolayı kendinizi tok da hissedebilirsiniz.
Yemek yedikten sonra 2 saat boyunca düz durarak ve gün boyunca sık ama az yemek yiyerek mide ekşimesi ve hazımsızlıktan kurtulabilirsiniz.
Sürekli mide ekşimeniz varsa ya da yemek yemenizi ve kilo almanızı engelliyorsa doktorunuza danışın. Birçok mide ekşimesi ilacı hamilelikte kullanılabilir ve mide ekşimesinden kurtulmanızı sağlar.
Hemoroid
Kalınbağırsağın sonundaki damarların şişmesi anlamına gelen hemoroid hamile kadınların %50’ye yakınını etkiler. Genişleyen rahim, damarlara baskı yaptığında oluşur ve kabız olduğunuzda ya da bağırsaklarınızı çok zorladığınızda daha da kötüleşebilir.
Belirtileri arasında, genişleyen damarlar, büyük aptestte ağrı ve bazen de büyük aptes sırasında kanama sayılabilir.
Hemoroidiniz varsa aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz:
-Kabızlığı önlemek için bol lifli besinler tüketin, günde en az 8 bardak su için ve düzenli olarak spor yapın.
-Buz kompresi yapın.
-Yan yatarak anüs damarlarınızdaki basıncı azaltın.
-Kegel egzersizleri yaparak kan dolaşımınızı artırın.
-Her gün ılık duş yapın.
İdrar Kaçırma
İdrar kaçırma va da idrarını tutamama son üç avlık dönemde bazı hamilelerde görülmektedir. İdrar çıkarmayı kontrol eden pelvik kaslarının gevşemesi ve rahmin büyümesinden dolayı mesanene baskı yapması, bu duruma neden olmaktadır.
Özellikle gülme, öksürme, hapşırma ya da bir şey kaldırma sırasında idrar çıkması belirtileri arasındadır. Kasları güçlendiren Kegel egzersizlerinden yapın ve ihtiyacınız olduğunda sık sık idrara çıkın.
Sabah Bulantısı
Sabah bulantısı özellike son üç aylık dönemde, bazen de hamileliğin diğer dönemlerinde karşılaşılan kusmalar va da mide bulantılarıdır.
Hamileliğin son üç ayında estrojen hormonunun fazla miktarda salgılanmasından kaynaklanabilir. Çok fazla kusuyorsanız, kilo almanıza engel oluyorsa ve ilk üç aylık dönemden sonra da devam ediyorsa, doktorunuza danışın. Bulantılarınız çok şiddetli ise damar voluvla beslenme ya da bulantı giderici ilaçlar kullanmanız gerekebilir.
Sabah bulantıları az ama sık yemek yiyerek, sabah uyandıktan sonra tuzlu bisküvi yiyerek ya da açlık hissini azaltmak ve bulantıya neden olabilecek sindirim enzimlerini uyarmak için kraker ya da çorba gibi hafif şevler yiyerek de tedavi edilebilir.
Yağlı yemek, temizlik maddeleri ve parfümler gibi kokulu şeyler de hamilelikte sabah bulantılarını tetikleyebilir. Midenizin bulanmasına neden olan kokulu ortamlarda bulunmamaya özen gösterin.
Ciltte Değişiklikler
Hormonal dalgalanmalar areolanın (meme etrafındaki koyu bölüm) koyulaşmasına ve göbekten kasıklara kadar olan bölgede koyu bir çizginin oluşmasına neden olur.
Ayrıca yanaklarda, alın bölgesinde ve dudakların üzerinde melasına denen cilt renginde değişikliklere neden olabilir. Bu değişiklikler güneşe çıkıldıkça daha çok artar. Bazı kadınların avuç içleri kırmızı olur veva ayakları leke leke solar. Kilo almaktan ve göğüsleriniz ile karnınızın çevresindeki derinin gerilmesinden dolayı cildinizde bazı izler çıkabilir ve bu gerilme cildinizin kaşınmasına da sebep olabilir.
Sürtünmenin fazla olduğu bölgelerde et benleri ortaya çıkabilir. Kalıcı olabilen et benleri ile izler dışındaki cilt değişiklikleri genelde doğumdan sonra kaybolur.
Cildinizdeki değişikler sizi endişendiriyorsa doktorunuza danışın. Ya da cildinizi temiz ve kuru tutun. Sizi rahatsız eden değişiklikleri makyaj yaparak kapatın. Nemlendiriciler cildinizin kaşınmasını azaltabilir. Bütün vücudunuzda kaşınma varsa vakit geçirmeden doktorunuzla görüşün.
Uyku Sorunları
Vücudunuzun şeklinin değişmesinden kaynaklanan uyku pozisyonunu değiştirme ihtiyacı gibi birçok sebep; hamilelikte uykuyu etkileyebilir.
Dizinizi kırıp bu dizinizi bir yastıkta dinlendirerek yan yatmak, sizi rahatlatabilir ve sırtınızdaki baskıyı hafifletir.
Hormonal dalgalanmalar ve hamileliğin getirdiği diğer rahatsızlıklar da mide ekşimesi gibi uykunuzun bölünmesine yol açabilir.
Her gün düzenli spor yapın ve ciddi uyku sorunlarınız varsa, doktorunuza danışın.
Burun Tıkanması
Estrojen hormonundaki artış, burnunuzdaki müköz zarlarını iltihaplandırıp havasız bir ortam yarattığında, hamilelikte burnunuz tıkanabilir. Birçok kadın bu durumu alerji ile karıştırır.
Hamileliğiniz ilerledikçe burun tıkanmanız artsa da doğumdan sonra kendi kendine geçer. Sıcak hava ve kuru ortamlarda daha fazla tıkanma olur.
Ayrıca hamilelik sırasında vücudunuzda artan kan miktarı burnunuzdaki küçük kan damarlarının şişmesine neden olur. Bazen de burnunuzu sık ve sert bir şekilde temizlediğinizde, burun kanamalarına neden olabilir.
Burun tıkanıklığınız çok ciddi ise doktorunuza başvurun. Doktorunuz size, hamilelik süresince almanızda hafifçe temizleyin ve nem alma cihazı kullanarak bulunduğunuz ortamı nemli tutun.
Vajinal Akıntılar
Vajinal akıntılar genelde hormon salgılanmasının artmasından kaynaklanır. Ancak zararsız akıntıları enfeksiyonlu akıntılardan ayırt etmek gerekir. Hamilelikteki vajinal akıntı rahatsız edici bir kokusu olmayan ince ve beyaz bir akıntıdır. Hamilelik ilerledikçe miktarı da artabilir. Akıntının yanı sıra kaşınma, yanma ve başka rahatsızlıklar da söz konusu ise ya da akıntının kötü bir kokusu varsa ya da rengi yeşil veya sarı ise dokrorunuza danışın. Doktorunuz akıntının enfeksiyondan kaynaklanıp kaynaklanmadığına bakacaktır. Genital bölgenizi temiz tutarak, düzenli duş alarak, düzgün kurulanarak, çok dar kıyafetler giymeyerek, pamuklu iç çamaşırı giyerek ve vajinal bölgenize kokulu ürünler kullanmayarak enfeksiyon riskini azaltabilirsiniz.
Varis
Varis şişmiş ve deriden görünebilen damarlardır. Bacaklarınızın ağrımasına ve size ağır gelmesine neden olabilir.
Hamilelikte varisler, rahmin pelvis ve bacaklara baskı yapıp kanın burada toplanmasına neden olmasından kaynaklanır. Hamilelikte artan kan miktarı da normalde kanın birikmesini önleyen damarlardaki kapakçıklara baskı yapar. Kan dolaşımının düzgün olmasını sağlamak için her gün yürüyüş yapın, oturduğunuz zamanlarda bacaklarınızı kaldırın ve uzun süre aynı yerde ayakta durmayın. Varis çorapları da birçok kadına iyi gelmektedir.
Su Toplama
Su toplanmasından dolayı ayak bileklerinin ve ayakların şişmesi (su toplanması) hamilelik sırasındaki sıvı artışından kaynaklanmaktadır. Ayrıca elleriniz de şişebilir ve parmağınızdaki yüzükler sıkabilir.
Su kaybı genelde çok önemli değildir. Ancak yüzünür şişerse, görüşünüzde bulanıklık varsa ya da başınız ağrıyorsa doktorunuza danışın, preeklampsiniz olabilir. Oturduğunuzda ya da yattığınızda ayaklarınızı kaldırarak, destekli çorap giyerek ve uzun süre ayakta kalmayarak su toplanmasının verdiği rahatsızlığı azaltabilirsiniz.
Aile Sağlığı Ansiklopedisi