Geceleyin yıldızlar, Yerden görünüşleriyle takımlar oluştururlar. Eskiçağ’dan başlayarak, insanlar bu takımları birbirinden ayırdetmek amacıyla adlandırdılar. Onları daha iyi incelemek için de rasathaneler kurdular. Yıldızlar gazlardan oluşan, etraflarına ısı ve ışık yayan gök cisimleri’dir. Gezegenimizdeki yaşamın, ışığın ve ısının kaynağı olan Güneş’te bir yıldızdır. Yıldızların sıcaklıkları 3000 ºC ile 50000 ºC arasında değişebilmektedir. Güneş ise yüzey sıcaklığı yaklaşık 6000 ºC sıcaklıkta olan sarı renkli bir yıldızdır.
Yunanlı Hipparkhos, Milâttan 130 yıl önce, bilinen yıldızların ilk listesini hazırladığı zaman, Kaideliler, Mısırlılar, Çinliler ve Yunanlılar, astronominin bazı temel kanunlarını daha önce keşfetmiş bulunuyorlardı. 800 yıldızı kapsayan bu liste, II. yüzyılda İskenderiyeli bilgin Ptolemalos tarafından yeniden ele alındı ve zenginleştirildi. Onun saptadıklarıyla birlikte, yıldız sayısı 1022’ye çıktı.
Daha sonra, dürbün ve teleskopun icadı, yıldızların daha sistemli bir şekilde gözlenmesini sağladı. Astronom Tycho Brahe, 1601 yılında öldüğü zaman, 777 yıldızlık bir liste bırakmıştı. Bu listeye meslektaşı Bayer, 500 yıldız ekledi. Böylece bir yıldızlar kataloğu doğdu. Aralarında kendi adını taşıyan kuyrukluyıldızın «baba»sı Halley, Le Monnier, Flamsteed, Gould ve daha başkalarının yer aldığı bütün dünya astronomları, Joseph de Lalande ile yeğeni Michel’e, 1789 İle 1798 yılları arasında, 50.000’e yakın yıldızın listesini hazırlamak olanağını verdiler.
Yıldızlar kütle, sıcaklık ve büyüklük bakımından çok çeşitlidirler. Yıldızların renkleri de sıcaklıklarına bağlı olarak değişirler. En yüksek sıcaklıktaki yıldızın rengi mavi iken en düşük sıcaklıktaki yıldızın rengi ise kırmızıdır. Yıldızların anakol, beyaz cüceler, siyah cüceler, nötron yıldızları, devler, süperdevler, pulsarlar ve karadelikler olmak üzere birçok çeşidi vardır. Gökyüzünde Nebula denilen yıldız toplulukları bulunur. Bu topluluklardan yaklaşık 2 milyon tane olduğu düşünülmektedir. Bu topluluklardan biri de hepimizin bildiği ve bizim güneş sistemimizin de içinde bulunduğu Samanyolu’dur.
Güneş çevresinde dolanan gezegenlerden Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Satürn çıplak gözle görülebilir. Ama, ancak hassas âletler yardımıyla 1781 yılında Uranüs, 1846 yılında Neptün ve 1930 yılında da Plüton keşfedildi. Geriye, bu gezegenlerin çevresinde yer alan 1.500 doğal uyduyu keşfetmek kalıyordu.
Akan yıldız nedir?
Sıcak bir Ağustos gecesi gökyüzüne baktığımız zaman, arada bir gayet parlak bazı cisimlerin kaydığını sonra yok olduğunu görürüz. Uzaydan düşüp havaya girince alev alıp yanan bu sert cisimlere akanyıldız denir. Başka bir ifade ile akanyıldız, güneş dizgesine bağlı, belli bir yörüngesi olmayan, bu yüzden havayuvarının üst katmanlarına girebilen, bu durumda bir ateş külçesine dönüşen küçük gökcismidir. Bu olaya halkımız arasında ‘yıldız kayması’ da denir.
Akanyıldızlar büyük bir hızla kayıp atmosfere girdiğinde hava ile sürtünmeden dolayı ısınarak yanmaya başlayan, yıldız görünüşündeki uzay cisimleridir. Çoğu etraflarına ışık vererek çabucak yanıp buharlaşarak gözden kaybolur. Aralarından ancak pek azı yanmadan yeryüzüne kadar inebilir. Bunlar patlayıp dağılan kuyruklu yıldızların ya da gezegenlerin parçalarıdır.Teleskopla görülebilenlerini saymasak her gün ortalama 75.000.000 akanyıldız dünya atmosferine girer ;bunların ancak 1 yada 2 tanesi dünyaya düşer. Bunlarda bereket çok küçüktürler.
Kuyruklu yıldız nedir?
Kuyruklu yıldızlar da tıpkı dünyamız ya da ay gibi fakat onlardan çok daha küçük yıldızlardır. Başlıca özellikleri peşlerinde kuyruk adı verilen ışıklı bir oluşum taşımalarıdır. Güneşin etrafında dönerler, çok seyrek gözükürler.
Arkalarındaki ışıktan kuyruklarıyla gökyüzünde belirip bir süre sonra gözden kaybolan ve akanyıldızlar dan farklı olan kuyruklu yıldızlar, yüzyıllar boyunca insanları korkutmuşlardı. Ta ki bilginler bunların kötü olayların habercileri olmadıklarını ortaya koyuncaya kadar! Kuyruklu yıldızlar başlıca üç kısımdan meydana gelirler: Çekirdek, baş ve kuyruk. Bunların başlarının çapı bazılarında yüzlerce kilometreyi bulur. Kuyruk denilen kısmı ise güneş tarafından ışıklandırılmış parçacıklardan oluşmuştur. Bunların en tanınmışı her 76 yılda bir görülen ve son olarak 1910’da seyredilmiş olan Halley Kuyruklu yıldızıdır.
Takım yıldızları nedir?
Gökyüzündeki yıldızlar sayılamayacak kadar çoktur. İnsanlar bunları birbirlerinden ayırdedebilmek için aralarında meydana getirdikleri şekillere göre adlandırmışlardır: (Köpek, Akrep, Boğa, Büyük Ayı, Küçük Ayı, Samanyolu) vs. gibi. Bu yıldız topluluklarına takımyıldız denir.
Bir araçtan faydalanmaksızın gökyüzüne baktığımız zaman ancak 2.000 kadar yıldız sayabiliriz. Ama teleskopla bakarsak daha çoğunu görüp incelememiz mümkündür. Bütün bir yıl boyunca, dünyamızın güneşin etrafında devamlı dönmesi sonucu, bu yıldızlar sanki gökyüzünde dönüyorlarmış gibi gözükürler. Aslında her biri, yanındakilere göre yerini aynen devam ettirmektedir. İşte bilginler bunlara bakarak bu yıldız topluluklarına birer ad takmışlardır. Bunların bazıları ancak kuzey ya da güney yarıküresinden görünür. Meselâ Kutup Yıldızı veya Küçük Ayı, yalnız kuzey,yarıküresinden, Güneyhaçı ise yalnız güney yarıküresinden görünen takımyıldızlardır.