Yüzyıllardan beri insanlar, tahıl tanelerini yatay olarak, üst üste yerleştirilmiş iki taş arasında öğütmüşlerdir. Alttaki taş sabitti. Üstteki taş, ekseninin çevresinde hayvan ya da insan gücüyle dönerdi. Bu, genellikle köleler ve özellikle kadınlar tarafından yapılan, ağır ve sıkıcı bir çalışmaydı. Su değirmeninin icadı ve M.Ö. II. yüzyıldan itibaren kullanılması, hayvanlarla insanları bu çileli işten kurtardı.
Romalılar, su değirmenini kısa zamanda geliştirdiler. Bu değirmenlerden anılmağa değer ilki, Pontos kralı Mithridates’in değirmenidir. M.Ö. I. yüzyılın başında, mimar Vitrivius, devindirici çarkı düşey olan ve sadece çark kanatları akan suya dalan bir değirmenden söz eder. Bu çark, dönme hareketini bir sonsuz vida ve bir dişli çark aracılığıyla yatay değirmen taşına aktarır. Su değirmeninde, gerdelli kanatların icadı, su gücünden daha çok yararlanma olanağını sağladı.
M.S. IV. yüzyılda, Constantinus devrinde, Fransa güneyindeki Barbegal’de kurulan sekizlik bir su değirmeni dizisi, bir günde 28 ton un yani 80.000 kişilik besin üretebiliyordu. İlk kanatlı çarklar yataydı. Bunlar, hızlı akan suya gömülür ve doğrudan doğruya, üstteki değirmen taşının miline bağlı bulunurdu. Bu değirmenler, suyu bol olan Kuzey Avrupa’da, «Norman çarkları» adı altında uzun zaman kullanıldı.
Su değirmeni nasıl çalışır?
Bugün, dünyanın çeşitli ülkelerinde ve bu arada Türkiye de, bazı köylerde su değirmenleri hâlâ kullanılmaktadır. Su değirmeni, hidrolik güç kullanan bir değirmen türüdür. Su değirmeninde, öğütme, yalpalama veya çekiçleme gibi mekanik işlemleri yapmak için su çarkı veya su türbini kullanılmaktadır. Bu tür işlemler, un, ahşap, kâğıt, tekstil ve birçok metal ürün de dahil olmak üzere birçok maddi ürünün üretiminde gereklidir.
BENZER HABERLER
Değirmen ile ilgili cümleler
Değirmen ile ilgili deyimler ve anlamları
Değirmen ile ilgili atasözleri ve anlamları
Yel değirmeni nedir ve ne işe yarar
Elektrikli kahve değirmeni hakkında bilgi