Birleşmiş Milletler (BM), 24 Ekim 1945’te kurulmuş; dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür. 14 Ağustos 1941 yılında Roosevelt, A.B.D. adına; Churchill de İngiltere adına Atlantik Anayasasını parafe ettiler. 1 Ocak 1942 yılında İngilizler, Amerikalılar ve Ruslar, Birleşmiş Milletler Beyannamesi’ni imzaladılar. Beyanname, 1943 yılında Çin tarafından da onaylandı.
Birleşmiş Milletler Anayasası’nın kabul edilmesi için, beş büyük devlet (A.B.D., İngiltere, Sovyetler Birliği, Çin ve Fransa) temsilcilerinin 25 ve 26 Nisan 1945 tarihlerinde, San Francisco’da toplanmalarını beklemek gerekti. Bu tarihlerde elli bir devlet, Anayasa’yı onayladılar ve Birleşmiş Milletler Teşkilâtı’nın kurucu üyeleri oldular.
Üye devletlerin amacı, dünya barışını ve güvenliğini korumak ve milletler arasında, sosyal, ekonomik ve kültürel işbirliği kurmaktı. O tarihten beri Güvenlik Konseyi, gerekli gördüğü her zaman, New York’a hâkim bir cam sarayda toplanır. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, etkili bir genel sekreterliğin girişimleri çerçevesinde, uluslararası her önemli sorunu müzakere eder.
Birleşmiş Milletler Teşkilâtı, 10 Aralık 1948 yılında İnsan Hakları Evrensel Beyannamesini yayınladı. Genel sekreterlik görevini 1952 yılına kadar Norveçli Trygve Lie, 1961 yılına kadar İsveçli Dag Hammarskjöld, 1971 yılına kadar Birmanyalı U Thant yaptı ve ondan sonra da Avusturyalı Kurt Waldheim üzerine aldı. Birleşmiş Milletler Teşkilâtı, «mavi bereliler» denilen bir barış gücünden de yararlanır. Bir savaş halinde mavi bereliler, mümkün olduğu andan itibaren, savaşan tarafların arasına girerler.
Birleşmiş Milletler Ana Sözleşmesi, örgütün amaçları;
• Uluslararası barış ve güvenliği, anlaşmazlıkların barışçı çözümü ve ortak etkin önlemler yoluyla korumak,
• Ülkeler arasında eşit haklara, halkların kendi geleceklerini belirleme ilkelerine, saygıya dayalı dostça ilişkileri geliştirmek,
• Uluslararası ekonomik, toplumsal, kültürel ve insancı l sorunların çözümünde, ırk, cins, dil ve din ayrımı gözetmeksizin, insan haklarının geliştirilmesinde işbirliği sağlamak,
• Ülkelerin bu amaçlarla gösterecekleri çabalar arasında uyum sağlayan bir merkez olmak.
Birleşmiş Milletler’in temel ilkeleri;
• Tüm üyeler egemen ve eşittir.
• Tüm üyeler uluslararası anlaşmazlıklara barış, güvenlik ve adaleti zedelemeden, barışçı yöntemlerle çözüm aramakla yükümlüdürler.
• Hiçbir üye ülke, bir başka ülkenin toprağına ve siyasal bağımsızlığına karşı güç kullanmayacak ve güç kullanma tehdidinde bulunmayacaktır.
• Tüm üyeler BM’in Ana Sözleşme uyarınca girişeceği uygulamaları desteklemekle yükümlüdürler.
• BM, uluslararası barışı koruma dışında, hiçbir ülkenin iç işlerine müdahale etmeyecektir.
1945 yılından itibaren BM Genel Sekreterliği yapmış ülkeler şunlardır;
– Norveç Trygve Halydan Lie (1946-1952) istifa etti.
– İsveç Dag Hammarskjöld (1953-1961) görevdeyken öldü.
– Myammar U. Thant (1961-1971).
– Avusturya Kurt Waldheim (1972-1981).
– Peru Javier Perez de Cuellar (1932-1991).
– Mısır Boutros Boutros-Ghali (1992-1996).
– Gana Kofi Annan (1997-2006).
– Kore Cumhuriyeti Ban Ki-Moon (Görevde, 2006-…)
Birleşmiş Milletler merkezi
Her yıl düzenlenen genel kurul toplantıları New York’taki merkezinde devlet başkanları düzeyinde yapılmaktadır. Genel kurul toplantılarına her ülkeden en fazla 5 üye katılabilir. BM Genel Kurulu, şu görevleri ifa eder; silahsızlanma ve silah denetimi konusunda önerilerde bulunmak, barış ve güvenlikle ilgili görüşmeler yapmak, her türlü konuda ülkelere önerilerde bulunmak, ülkeler arasındaki sorunların barışçıl yollarla çözümü için önerilerde bulunmak.
Güvenlik Konseyi, BM’nin en önemli kurumlarından biridir. Örgütün siyasal alandaki yürütme organıdır. Konseyin 5 daimi üyesi bulunuyor. Daimi üyeler ABD, Çin, İngiltere, Fransa ve Rusya’nın her konuda veto hakkı bulunuyor. 10 geçici üye, iki yıllığına seçiliyor. Güvenlik Konseyi şu görevleri ifa eder; BM’nin amaç ve ilkeleri çerçevesinde barış ve güvenliği korumak, uluslararası anlaşmazlıklara yol açabilecek her türlü tartışmalı durumu soruşturmak ve anlaşma koşullarını önermek, silahlanmayı denetleyecek planlar hazırlamak, barışa karşı tehditleri araştırmak ve önerilerde bulunmak, saldırganlara karşı askeri birliklerle önlem almak.
BM seçimlerinde eşit ve dengeli temsil ilkesi çerçevesinde coğrafi gruplar tesis edilmiştir. Bu göre; Afrika ülkeleri, Asya ülkeleri, Doğu Avrupa ülkeleri, Latin Amerika ve Karayip ülkeleri, Batı Avrupa ve diğer devletler grubu (WEOG) olmak üzere 5 coğrafi grup bulunmaktadır.