Barut, güherçile, kömür ve kükürt karışımından yapılan, genellikle toz durumunda, ateşli silahlarda merminin atılmasına yarayan, çabuk ateş alan, patlayıcı katı maddedir. Diğer bir ifade ile barut, ateşli silâhlarla mermi atmak ve bazen kayaları parçalamak gibi işlerde kullanılan maddedir. Barut mecaz anlamı ise; en küçük bir olayda öfkelenmeye, bağırıp çağırmaya hazır durumda olan hiddetli kimse, her an bir tehlikenin patlak verebileceği yer, çabuk parlayan, kolay öfkelenen, sert mizaçlı, sinirli gibi anlamlara gelir. İşte barut kelimesi ile ilgili gerçek ve mecaz anlamlı cümleler.
– Elektriği bağlanmayan adam barut kesilmiş, etrafa bağırıp duruyordu.
– Nereden çıktığı belli olmayan bir ses, meydanı bir anda barut fıçısına döndürdü.
– Dümbüllü İsmâil sert, aksi, barut gibi adamdır. (Fahri Celâl)
– Bir barut fıçısının üzerinde oynuyorlardı. (A. H. Tanpınar)
– Bir atımlık barutu kalmış, hâlâ ben yaparım o işi diyor.
– Barut kokusu ve top velvelesi onu çeker. (C. Şahâbeddin)
– Küçük hanım ise barut fıçısını ateşlediğinden habersiz, mûtat keyfini sürerken (…) aklınca Sâlih Bey – Neveser Kalfa cephesine gözdağı vermek isterdi. (Sâmiha Ayverdi)
– Sürekli kesilen internet, barut olmama neden oldu.
– Lâf söylenmiyor ki mübârek barut fıçısı.
– Tüfeklerde, kurşunun büyük bir hızla namludan fırlayıp hedefine gitmesini sağlayan gücü barut verir.
– Baruta, kurşuna yazık değil mi? (N. Kemal)
– Barutu yakmak için bir kıvılcım yeter.
– Taş ocaklarında barut deliği açanların küsküsü gibi sert. (R. H. Karay)
– Barut; Kayaların parçalanması, binâ, köprü vb. yerlerin tahrîbi, ateşli silâhlarda merminin veya güllenin fırlatılması gibi işlerde kullanılan, güherçile, kükürt ve kömür tozundan ibâret patlayıcı maddedir.
– Depolarda barutun patlaması sonucunda zayiat oluşmuş.
– Hocamız barut gibi sert bir adam. (H. R. Gürpınar)
Barut ile ilgili deyimler ve anlamları için tıklayın!
Barut nedir tarihçesi için tıklayınız!