Akören, Konya ili’ne bağlı bir ilçedir. Yüzölçümü 490 km² olup nüfusu 2018 yılına göre 5.879’dir. Akören İlçesi, İç Anadolu Bölgesinin güneybatı kısmında, Konya ilinin güneyinde yer almaktadır. İlçe; Doğuda Çumra, batıda Seydişehir, güneyde Bozkır ilçeleri ile çevrili olup, kuzeyinde Abaz adı verilen dağlar yer almaktadır.
İlçe toprakları 900-1.000 m yükseklikte dalgalı düzlüklerle kaplıdır. Güneye ve batıya doğru yükselti artar. Güneydoğudan geçen Çarşamba Suyu üzerinde Apa Barajı kuruludur. Baraj Gölü genişçe bir alan kaplar. Karasal iklim egemendir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer. Yıllık ortalama sıcaklık 10-11°C, yağış tutarı 380-400 mm’dir. Bozkır bitkileri doğal bitki örtüsünü oluşturur. İlçe ekonomisi büyük ölçüde tarım ve hayvancılığa dayanır. Buğday, arpa, yulaf, nohut, fiğ, fasulye, şekerpancarı, ayçiçeği; meyvelerden üzüm, elma, armut yetiştirilen başlıca tarım ürünleridir. Koyun ve keçi beslenir. İlçe merkezi, il merkezine 60 km uzaklıktadır.
AKÖREN TARİHİ
Anadolu’nun en eski kenti olan Çatalhüyük’e 49 Km. gibi yakın bir mesafede olan Akören’in geçmişi, M.Ö 7.000-6.500 yıllarına kadar dayanmaktadır. Konya-Akören arasında Hatunsaray yakınlarındaki Gökyurt (Gilistra-Lystra) Antik Kenti bölgede Roma Uygarlığının önemli bir delili, yine arkolojik epigrafistlerden edinilen bilgilere göre Akçeşme’de bulunan eserler bölgede Bizans Döneminin önemli kalıntılarıdır. Anadolu’nun, Büyük Selçuklu Sultanı Alparslan tarafından Malazgirt Zaferiyle fethinden sonra Anadolu’ya gelen Oğuzların Bayındır ve Kayı Boylarının Akören’i de içine alan bir yerleşim gösterdikleri görülmektedir. Oğuzların sol kolu olan Üçokların Bayındır Boyu bugün Akören’in Akçeşme, Bayındır, Yukarı Yarımca, Aşağı Yarımca, Ertaş Boğazı, Mihrab ve Kayı Beleni diye adlandırılan mevkiilerine yerleşmişlerdir.
Rivayetlere göre buranın gür ormanlarla kaplı ve çok miktarda av hayvanlarının olması nedeniyle “Av Vuran” ile “Av Veren” veya “Ağaç Evreni” anlamına gelen “Avren” olarak adlandırıldığı, çevresindeki yedi viraneden gelen halkın bu günkü yerleşim yerinde toplanması ile “Akviran” olarak adının değişikliğe uğradığı söylenmektedir. 1961 yılında İç İşleri Bakanlığınca Anadolu’daki bazı kasaba ve köylerin topoğrafik ve tarihi durumuna göre adların değiştirilmesi sırasında çıkarılan Kanun gereğince Akviran ismi değiştirilerek “Akören” olarak resmen tescil edilmiştir.
Başbakanlık Arşivi ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün arşivlerinden anlaşıldığı üzere 16. Yüzyılda Akören, Konya Sancağının Hatunsaray Kazasına bağlı ve askerlik işlemleri Seydişehir aracılığıyla yürütülmekte olan bir köy iken daha sonraları Çumra’ya bağlı bir köy haline gelmiştir. 4 Ağustos 1914 yılında Akören Bucak olmuş ve aynı tarihte de Belediye Teşkilatı kurulmuştur. 1953 Yılında Bucak iken adli teşkilat kurulmuş ancak 5 yıl hizmetten sonra 1958 yılında Çumra’ya nakledilmiştir.
1926 ve 1958 yıllarında iki ayrı ilçe olma girişimleri neticesiz kalmış ve nihayet 19.06.1987 tarih 3392 sayılı Kanunla kendisine bağlı 8 köy ile birlikte İlçe Statüsüne kavuşmuştur. Daha sonra 20.06.1991 gün ve 91/38043 sayılı bakanlar Kurulu Kararı ile Bozkır İlçesinden ayrılarak mülki yönden kendisine bağlanan Avdan, Dutlu ve Belkuyu köyleri ile birlikte köy sayısı 11 olmuştur. 17.08.2001 tarih ve 2001/2022 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Çomaklar Köyü Meram İlçesine bağlanmıştır. Bağlı köylerden Kayasu’da 07.08.1995 tarih ve 95/44644 sayılı, Avdan’da ise 20.11.1998 tarih ve 98/49933 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları ile Belediye teşkilatı kurulmuştur. 6360 sayılı Kanun gereğince 30 Mart 2014 tarihi itibarı ile Köyler ve Belde Belediyeleri Mahalleye dönüştürülmüştür.
İlçenin önemli yerlerinden bazıları; Dağ Sarnıcı Yaylası, Mavi Boğazı, Akören Göleti ve May Göleti, Körpe Seyitler Parkı ile Dolukuyu Parkı’dır.
Mayıs ayında Çatören Şenlikleri, Temmuz ayında Kayasu Şenlikleri düzenlenmektedir.
AKÖREN TARİHİ ESERLER
Akören tarihi eser yönünden oldukça zengindir. Yarımca mevkiinde Selçuklulardan kalma olduğu sanılan bir Sarnıç, Akçeşme mevkiinde mezarlar ve bunlara ait mezar taşları ile yine Selçuklulardan kaldığı sanılan bir köprü bulunmaktadır. Akören’in merkezi sayılan Çeşme Camiinin avlusunda bir su deposu bulunmaktadır. İlçenin kuzey batısında bir dağda savaş zamanında kazıldığı sanılan 4 tane bölmesi olduğu bilinen bir mağara bulunmaktadır. İlçedeki en eski yapı 1850 yılında inşa edilen Koca Camiidir. 1916 yılında Koca Çeşmenin ise Sillede oturan Rumlarca yapıldığı belirtilmektedir. Bugüne kadar Akören tarihi yeterince araştırılmamıştır. İnanıyoruz ki çevrede yapılacak arkeolojik araştırmalar ilçenin tarih öncesi ve sonrası dönemlerini aydınlığa kavuşturacak yeni bilgiler ortaya çıkaracaktır.