Hak, sözlükte “gerçek, sabit ve doğru olmak, gerekmek; bir şeyi gerçekleştirmek; bir şeye yakinen muttalî olmak”, hukukun, adaletin gerektirdiği ve birine ayırdığı şey, kazanım, kazanç anlamlarına gelir. Hak kelimesi genellikle bâtılın zıddı olarak gösterilir.
Sosyal bilgiler terimi olarak Hak; doğuştan ve sonradan kazanılan insanların hayatının devam ettirebilmeleri için ve toplumsal düzeni sağlamaları amacıyla faydalandıkları her şeydir. Kişiye kanunların ve geleneklerin tanımış olduğu çeşitli yetki, özgürlük ve olanaklar.
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Terimi Olarak Hak; adalet, adaletin, hukukun getirdiği veya birine ayırdığı şey, kazanç, geçmiş ve harcanmış emek demektir. Ayrıca Hak, Allah anlamına da gelir.
Hak, hukuk terimi olarak’ta; hukuk düzeni tarafından şahıslara tanınmış olan yetkiler, hukuken korunan yarar anlamına gelir.
Terim olarak hak “gerçeğe mutâbık olan hüküm” anlamına gelir. Bu hükmü taşıyan söz, inanç, din ve görüşler için de kullanılır.
Kur’ân-ı Kerim’de 247 yerde geçer.
Hak kelimesi Kur’ân’daki anlamlarıyla hadislerde de genişçe yer almıştır. Peygamberimizin uzunca bir duâsında; “Allah’ım! Sen haksın, senin va’din haktır, sana kavuşmak haktır, senin sözün haktır, cennet haktır, cehennem haktır” buyurur. (Buhârî, Teheccüd, 1)
Hz. Âişe “Peygamber’e hak geldi” ifadesinde “hak” kelimesini vahiy anlamında kullanır.
Hz. Ömer’in Rasûlullah’a yönelttiği, “Biz hak üzerinde, düşmanlarımız bâtıl üzerinde değil midir?” sorusunda “Hak” kelimesi İslam dini, bâtıl ise putperestliği ve umûmî inkarcılığı ifâde eder.
İslâm düşüncesinde hak kavramı genellikle “dış dünyada gerçekten mevcut olan, mevcudiyeti sâbit ve devamlı olan varlık, gerçeğe uygun bilgi, hüküm, söz” anlamında kullanılır.
“Hak sâhibine hakkın ver” şeklindeki emir herkese haklara riayet etme yükümlülüğünü getirir. “Hak sahibinin konuşma yetkisi vardır” ifadesi de hak sahibine hakkını kullanma, koruma ve isteme yetkisi tanımaktadır.
Fıkıhta “dinin ve hukuk düzeninin tanıdığı yetki ve ayrıcalık” anlamı etrafında bir muhtevâ kazandığı ve terimleştiği söylenebilir.