Allah’ın sıfatları vücûd, kıdem, bekâ, muhâlefetün lil-havâdis, kıyâm bi-nefsihî, vahdâniyyet, hayat, ilim, irade, kudret, semi’, basar, kelâm ve tekvindir.
Bu sıfatlardan vücûd sıfatına “sıfât-ı nefsiyye” denir. Sıfât-ı nefsiyye: Allah’ın var olma sıfatına verilen isimdir. Bu konuda İhlâs sûresinin tefsirlerine bakılabilir.
Kıdem, bekâ, muhâlefetün lil-havâdis, kıyâm bi-nefsihî, vahdâniyyet sıfatlarına da “sıfât-ı selbiyye”, “sıfât-ı maneviyye” ve “sıfât-ı tenzihiyye” denilir. Diğer sekiz sıfata da “sıfât-ı sübûtiyye”, “sıfât-ı zâtiyye” ve “sıfât-ı vücûdiyye” denilmiştir.
Her Müslümanın, Allah’ın bütün kemâl sıfatlarına sahip, noksan sıfatların hepsinden de uzak olduğuna inanması farzdır. İşte Allah’ın sıfatları ve anlamları .
Allahü Teâlânın sıfatları 14 tanedir. 6 tanesi Zati Sıfatları (Sıfât-ı zâtiyye), 8 tanesine de Subuti Sıfatları (Sıfât-ı sübûtiyye) denir.
Selbi Sıfatlar
“Selb”, Arapça isimdir. Kapma, zorla alma, kaldırma, giderme, yani iptâl, izâle, Menfîleştirme, olumsuzlaştırma İnkâr etme manalarınadır.
“Selbî”, sıfattır; menfîlikle/olumsuzlukla ilgili demektir.
“Selbî Sıfatlar” ya da Farisî terkiple “Sıfât-ı Selbiye” ise, Allah Teala”da olmayan, olmasının düşünülmesi dahi muhâl/imkânsız olan menfî sıfatlar manasındadır.
Tenzihi Sıfatlar
Cenab-ı Allah’ın her türlü noksanlıktan münezzeh olduğunu ve mahlukatına benzemekten beri olduğunu ifade eden itibarî sıfatlar. Bu sıfatlar, sıfat-ı sübûtiyye gibi hakiki, vücûdî ve Cenab-ı Hakk’ın zatıyla kaim manalar olmayıp O’nun noksanlıklardan münezzeh olduğunu ifade etmeye yarayan tabir ve kavramlardır. Tenzîhî sıfatlara, es-Sıfâtü’s-Selbiyye, es-Sıfâtü’t-Tenzîhiyye ve tenzihât da denilir .
Tenzîhî sıfatlar, Allah Teâlâ’dan, O’nun zatına lâyık olmayan ihtiyaç, hudûs, imkân ve başkasına benzemek gibi her türlü noksanlığı selbettiği, yani nefy edip kaldırdığı için es-Sıfâtü’s-Selbiyye diye de isimlendirilir.
Allah’ın zati sıfatları
Zati sıfatlar, sadece Rabbimizin sahip olduğu ve sırf O’na özgü niteliklerdir. Bunlar;
• Vücud: Vardır; olmaması ya da yok olması düşünülemez.
• Kıdem: Başlangıcı yoktur, varlığı sonradan ortaya çıkmamıştır.
• Beka: Sonsuzdur; varlığı hiçbir zaman son bulmayacaktır.
• Vahdaniyet: Eşi, benzeri ve ortağı yoktur. Birdir, tektir, biriciktir.
• Muhâlefetün lil-havâdis: Yaratılmışlara benzemez; O’ndan başka her şey sonradan olmuştur ve hiçbir şey O’na denk ya da benzer değildir.
• Kıyam bi-nefsihî: Hiçbir şeye ve hiç kimseye ihtiyacı yoktur; varlığı başkasına bağlı değildir.
Allah’ın Subuti sıfatları
Subuti sıfatlar, Rabbimizin mükemmelliğini ifade eden, O’nu daha iyi tanımamızı sağlayan niteliklerdir. Bu nitelikler diğer varlıklarda da Allah’ta olandan farklı olarak sınırlı düzeyde vardır. Bunlar;
• Hayat: Diridir ve O’nun için “ölüm” söz konusu değildir.
• İlim: Her şeyi bilir ve her şeyden haberdardır.
• Sem’i: Her şeyi duyar ve işitir.
• Basar: Her şeyi görür.
• İrade: Dilediğini yapar, her şey Onun dilemesiyle olur.
• Kudret: Her şeye gücü yeter.
• Kelâm: Yarattıkları ile irtibat ve iletişim kurar. Onlara mesajını gönderir.
• Tekvin: Dilediğini, dilediğince yaratır.