Çinko, daha çok bakır ve kurşunla karışık filizlerden çıkarılan bir madendir. Bu filizlerin en çok bulunanı «blend» denilen bir çinko sülfürdür. Dünyada en fazla çinko filizi üreten ülke Kanada‘dır (dünya üretiminin 1/5″i). Avrupa”nın çinko yatakları hemen hemen tükenmiştir. Amerika Birleşik Devletleri, güçlü endüstrisi sayesinde, dünyada en saf çinkoyu üreten ülkelerin başında gelmektedir (dünya üretiminin 1/5″i).
Çinkodan topu topu iki yüzyıldan beri yararlanılmaktadır. Eskiçağda çinko saf halde bilinmiyor, ancak tuncun bileşiminde, bakır, kurşun ve kalayla karışık halde bulunuyordu. Özellikle kuzey ülkelerinin halkları, altın diye piyasaya sürdükleri bir bakır ve çinko alaşamı yaparlardı. Gerek renk, gerek parlaklık bakımından tıpatıp altına benzeyen bu alaşımın sırrı, kendisiyle birlikte ortadan kayboldu.
Napoleon 1 devrinde, Liege’de, ünlü Vieille-Montagne madenlerinin yakınında yaşamakta olan rahip kimyacı Dony, arıtılmış çinko elde etmek için günümüzde hâlâ başvurulan bir usul buldu. Bu usulde, çinko filizi kavrulup bileşimindeki kükürt çıkarıldıktan sonra, aşağı yukarı 1 000° C sıcaklığın etkisinde bırakılır. Bu işlem sonucu çinko buharlaşıp açığa çıkar ve ardından, soğuğun etkisiyle yoğunlaşır.
Çinko, bileşiminde demir bulunmayan en faydalı madenlerden biridir. Çinkonun başlıca niteliği, kuru havada oksitlenmemesi, nemli havada ise ince bir koruyucu hidrokarbonat tabakasıyla kaplanmasıdır. Adi sıcaklıkta kırılabilen bu maden, 200° C sıcaklıkta haddelenerek yaprak haline getirilebilir ve damların kaplanmasında, yağmur oluklarının yapımında kullanılır. Çinko, gerek demirin alaşımlarına girmek, gerek galvanoplasti ya da boyama yoluyla demirin üzerinde koruyucu bir tabaka meydana getirmek suretiyle onu pastan korur. Hayvanların ve bitkilerin dokularında doğal bir çinko tabakası vardır.
Çinkonun Kullanım Alanları
Korozyona karşı koruyucu özelliği ile öne çıkmakta olan çinkonun başka metaller üzerinde kaplama görevi görerek korozyona karşı koruması sıkça kullanıldığı alanlardan biridir. Çinko; otomotivden endüstriye, televizyon ekranı ve floresan lamba yapımına kadar pek çok alanda kullanımı yaygındır. Oksitlenmiş çinko ise, yazıcı mürekkepleri, sabun ve boya yapımında kullanılmaktadır. Günlük hayatta yararlanılan pek çok elektronik eşya ya da kozmetik ürünlerin üretim sırasında çinko elementinden faydalanılmaktadır. Ayrıca çinkonun hayvan beslenmesinde de, yararları bakımından pek çok faydası bulunmaktadır. Uzun ömürlü bir element olmasından dolayı, pil ve demir çelik malzemelerde çinko sıklıkla kullanılmaktadır. Ayrıca en çok kullanıldığı alanlardan biri de, inşaat sektörüdür.
Sağlık için faydalı olan çinko minerali, cilt sağlığı ve erken yaşlanma belirtilerini ortadan kaldırma etkisine sahiptir. Bu özelliği ile eksikliği durumunda, saç dökülmesi ve halsizlik gibi olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. Ayrıca birçok sanayi ve endüstri alanında kullanılan çinko elementi, ilaç sanayiinde de kullanılmakta ve bazı kremlerin içeriğinde yer almaktadır.