Mekke’den göç ederek Medine’ye gelen Müslümanlar, doğup büyüdükleri yurtlarını özlemişlerdi. Mekke’deki kutsal Kâbe’yi ziyaret etmek istiyorlardı. Hz. Peygamber hicretin altıncı yılında Kâbe’yi ziyaret etmek üzere 1400 kişiyle birlikte Mekke’ye gitmek üzere yola çıktı. Mekkeliler durumu haber alınca Müslümanları Mekke’ye sokmamaya karar verdiler.
Bunun üzerine Müslümanlar, Hudeybiye denilen yerde durdular. Peygamberimiz, Hz. Osman’ı elçi olarak Mekke’ye gönderip, Kâbe’yi ziyaret etmek istediklerini bildirdi. Mekkeliler Müslümanların Kâbe’yi ziyaret etmesine izin vermediler ve bunu gelecek seneye bırakmalarını istediler. Uzun görüşmelerden sonra Müslümanlarla müşrikler arasında bir antlaşma yapıldı.
Bu antlaşmanın şartları şu şekilde belirlendi:
1- Müslümanlar, bu yıl Kâbe’yi ziyaret etmeden Medine’ye geri dönecekler.
2- Gelecek yıl Mekke’ye gelebilecekler, fakat burada üç günden fazla kalmayacaklar.
3- Müslümanlar, Mekke’ye silahsız gelecekler.
4- Müslümanlar, Mekke’deki müslümanlardan hiç birini Medine’ye götüremeyecek, Medinelilerden Mekke’de kalmak isteyen olursa kalabilecek.
5- Mekkeli Müslümanlardan ve müşriklerden biri. Medine’ye gidecek olursa geri çevrilecek, Müslümanlardan biri Kureyş tarafına geçerse o teslim edilmeyecek.
6- Arap kabileleri istedikleri tarafla birleşebilecek.
Antlaşmadan sonra Peygamberimiz ve beraberindeki Müslümanlar Kabe’yi ziyaret etmeden oradan geri dönüp, Medine’ye geldiler.
HUDEYBİYE ANTLAŞMASININ SONUÇLARI
Antlaşmanın şartları ilk bakışta Müslümanlar için çok ağır görünüyordu. Buna rağmen, Peygamberimiz bu şartları kabul etti. Çünkü bu antlaşmanın ileride Müslümanlar için çok faydalı olacağını biliyordu. Gerçekten de böyle oldu. Medine’ye dönerken yolda ‘Fetih Sûresi’ nazil oldu. Bu sûrede Yüce Allah, Müslümanlara büyük bir fetih ve zafer müjdeliyordu. Mekkeli müşrikler imzaladıkları bu antlaşma ile ilk defa Müslümanların varlığını tanımış oldular.
Aradan çok geçmeden Mekkelilerden bazı kişiler Müslüman olup, Medine’ye geldiler. Ancak, antlaşma gereğince müşrikler onların geri gönderilmesini istediler. Bundan sonra müslüman olup, Mekke’den kaçanlar, Medine’ye gidemediklerinden Mekke ile Medine arasında bir yerde toplanmaya başladılar. Burası Mekkelilerin ticaret kervanlarının geçtiği önemli bir yerdi.
Zamanla burada müslümanlar kuvvetli bir topluluk meydana getirdiler. Bu durum karşısında Mekkeliler ticaret yollarının tehlikeye düşmesinden korkmaya başladılar. Peygamberimize elçi göndererek, arzu eden Mekkeli Müslümanların Medine’ye gidebileceklerini bildirdiler ve antlaşmanın bu maddesinin değiştirilmeşini istediler. Peygamberimiz, bu isteği kabul etti. Böylece başlangıçta müslümanlar için zararlı olan antlaşma maddesi müşriklerin isteği ile değiştirilmiş, ortadan kalkmış oldu.
Hudeybiye antlaşması ile Müslümanlarla müşrikler arasındaki gerginlik azaldı. Müşrikler tarafından gelebilecek tehlike ortadan kalkmış oldu. Müslümanlar huzura kavuştu. İslâm’ın sesi çevrede duyulmaya başladı. Mekke’deki önemli kişiler, Medine’ye gelip müslüman oldular.