At, Atgiller familyasına dâhil otobur bir memeli hayvandır. Değişik işlerde kullanılır. At evcilleştirilmiştir. Evcilleri olduğu gibi, Amerikan bozkırlarında “Mustang” ve Altay dağlarının her iki yanındaki açık arazilerde “Prezewalski” denen yabani atlar sürüler halinde yaşar. En meşhur at türleri Arap, İngiliz, Çin, Ahal Teke ve Midillidir. En iyi cinsi Arap atı denilen cinstir. Zamanımızda yaşayan atların hemen hepsi tek toynaklı ve uzun kafataslıdır. Kutup ülkeleri dışında her yerde yaşar.
Atın damızlık olarak kullanılan erkeğine aygır, dişisine kısrak, yavrularının yeni doğmuşuna kulun, biraz büyümüşüne tay denir. Atlar geceleri bacak eklemlerini kilitleyerek ayakta uyurlar. Uykusu çok hafiftir, on dakika uyur, on dakika uyanık kalır.
Atın görme ve koku alma duyuları kuvvetlidir. Derisi duyarlıdır. Kısa ve çeşitli renkte parlak kıllarla örtülüdür. Boynunun üstündeki uzun tüylere yele denir. Atlar renklerine göre kula, yağız, kır, doru gibi adlarla adlandırılır. Binek, koşu, yarış atı diye de gruplara ayrılırlar. Ortalama 17-18 yıl yaşarlar.
Atın ağzında 40 diş vardır. Öğütücü ve kesici dişleri arasındaki boşluğa gem takılır. Yaşlandıkça dişleri aşındığı için, ağzına bakılarak yaşı tahmin edilir.
İnsanın en eski dostu
At, çok eski zamanlardan beri insanların en büyük dostu ve yardımcısı olmuştur. Eski devirlerde modern araçların yapılmadığı zamanlarda, insanlar özellikle atın gücünden büyük ölçUde yararlanıyorlardı. Arabalarına koştukları, binek hayvanı olarak kullandıkları atlar o zamanların en iyi taşıt araçları idi. Şimdi bile, dünyanın birçok ülkelerinde atın bu özelliğinden yararlanılmaktadır.. Ayrıca, atın uysallığı, soylu oluşu onu insanlara daha da yaklaştırmıştır.
Atın çenesi
Atın kafası iri ve uzundur. Ağzında kırk tane diş bulunur. Öğütücü ve kemirici dişler arasındaki boşluğa gem takılmaktadır.
Nal
Tek parmaklı hayvanlar yürürken, tırnakları devamlı olarak yerle temas eder. Bu nedenle de aşınır. Tırnağın büyümesi aşınmadan yavaş olur. Bu aşınmayı önlemek için bu tip hayvanların ayaklarının altına demir nal konur.
At ırkları
Evcil atlar: Bazı bilim adamlarına göre atı ilk evcilleştiren topluluğun İskitler olduğu söylenmektedir. Tahminen 5500 seneden beri insanlara hizmet etmektedir. Bugünkü modern atların Asya yaban atından türediği şüphelidir. Bazı zoologlar Avrupa yaban atından türediğini ileri sürmektedirler. evcilleştirilmiş atların birçok soyları vardır. Bugün küçük Midilli atları ile Safkan Arap atlarının soy kütüğü kesin olarak bilinmemektedir.
Atlar 20-30 sene yaşar, bazı kısraklar 15 yaşına kadar doğurur. On bir ay gebe kalır ve bir yavru doğururlar. Yavrunun gözleri açık olarak doğar ve birkaç dakika sonra ayağa kalkarak annesini takibe başlar. Yük çekme ve taşıma atları, kalın bacaklı, iri cüsselidir. Binek ve yarış atları ince uzun bacaklıdır. Atlar arasında haset yok ise de, birbirlerine gıpta etmek huyları vardır. Bu da yarışta, hendek ve çit atlamada kendini gösterir. Birbirlerine imrenerek daha hızlı koşup öne geçmek isterler. Saatte 60–70 km hızla koşanları vardır.
Erkek eşek ile kısrak (dişi at) çiftleştirilirse katır elde edilir. Aygır (erkek at) ile dişi eşeğin (kancık) çiftleşmesinden de bardo ya da ester denen katır çeşidi elde edilir. Her iki melez de üremezler. Katır, bardodan daha dayanıklıdır. Ayakları kırılırsa bir daha iyileşmez. Farklı at cinslerinin boyutları arasında büyük farklar vardır.
Arap atı: Çok dayanıklı mükemmel bir binek ve yarış atıdır. İngiliz atlarından daha dayanıklı olup, 24-28 saat hiç su içmeden yol alabilir.
İngiliz atı: İyi bir binek ve yarış atıdır. Özellikle yarış için yetiştirilir. Arap aygırı ile İngiliz yerli kısraklarının çiftleştirilmesinden türetilmiş bir soydur. Arap atından daha uzun bacaklıdır.
Midilli atı: Küçük, sâkin ve dayanıklı bir at çeşididir. Keçi veya koç iriliğindedir. Çocuklar için iyi bir binek hayvanıdır. Hafif gezinti arabalarına koşulduğu gibi maden ocaklarında da istifade edilir. Shetland, İzlanda ve Norveç midillileri meşhurdur.
Çin atı: Bacakları İngiliz atından daha kısa ve Arap atından daha uzundur. Bu sebeple yarışlar için uygun değildir, çünkü kısa mesafelerde çok yüksek hızlara çıkamamaktadır. Fakat bacaklarının uzunluğu sayesinde çok uzun mesafelerde ortalama bir attan daha fazla yol kat eder, daha dayanıklıdır. Bu da Çin atlarını tarih boyunca Orta Asya kavimleri tarafından tercih edilen bir tür haline getirmiştir. Yarışlar için uygun atlar olmadıkları için türleri tükenme tehlikesi altındadır.
Bugün Amerikan bozkırlarında yaşayan Mustang adı ile anılan vahşi atlar, İspanyolların Amerika”ya götürdükleri ehli atlardan kaçanlardan yabanileşenlerdir. Az yiyecekle yetinip, her türlü iklim şartlarına dayanırlar.
Tarpan adıyla anılan Avrupa yaban atının (E. caballus gmelini) 1876″dan beri nesli tükendi. Bugün eski dünyada hala neslini devam ettiren yalnız bir yaban atı türü vardır. Bu at Orta Asya Moğolistan”ının soğuk ve ıssız ovalarında yaşar. Asya yaban atı veya Prezewalski dendiği gibi Moğol yaban atı da denir. Altay dağlarının her iki yanında yaşar. Siyah kısa ve dik yeleleri ile, ağır ve iri başları, küçük kulakları, uzun kıllı kuyrukları ile evcil atlardan farklılık gösterirler. Renkleri kırmızımtrak kahverengi olup çekici bir görünüşleri vardır. Burun kısımları beyazdır. Kışın kılları uzar ve böylece soğuktan korunurlar.