Her ibadette olduğu gibi farz ve nafile oruçlar için de niyet şarttır. İbadetlerin sahih olması için niyetle iktiran edilmesi gerekir. Peygamber Efendimiz (Aleyhissalatu Vesselam) şöyle buyurmuştur.
Ameller ancak niyetlere göredir… (Buhari, Müslim, Ebu Davud)
Müçtehit imamlar arasında sadece Ebu Hanife”nin talebesi olan İmam Züfer”in niyeti orucun şartı olarak görmediği rivayet edilir.(1) Fakat İmam Züfer”in bu görüşü, Hanefi âlimler arasında bile kabul görmemiştir.
Oruca nasıl niyet getirilir
“Niyet ettim yarınki farz olan ramazan orucunu tutmaya”
Niyetin Vakti
Maliki, Şafi ve Hanbeli mezhebine göre; akşam namazıyla sabah namazı arasındaki herhangi bir vakit içerisinde bir sonraki gün için oruca niyet getirilebilir. (2) Hanefi mezhebine göre ise efdal olan imsak vaktinden hemen önce niyetin getirilmesidir. Çünkü orucun başı imsak vaktidir. İbadetler de ise sünnet olan vaktin başında niyetin getirilmesidir. Ancak oruç adak veya kaza olmadığı sürece fecir vaktinden sonra da niyet getirilebilir.(3)
Her Gün Niyet Getirilmeli midir?
Cumhura göre ramazanın her günü için ayrı ayrı niyet getirmek gerekir. Çünkü her gün başlı başına bir ibadettir. Maliki mezhebi ise ramazanın başında bir defa niyet getirilirse bunun tüm günler için yeterli olacağı görüşündedir. Aynı şekilde Malikilere göre art arda tutulan kefaret, kaza ve sünnet oruçlarının başında bir defa niyet getirilirse diğer günler için getirilmezse oruç sahih olur. (4)
Orucun Çeşitlerine Göre Niyet Nasıl Yapılır?
Nafile oruç: Niyet ettim Allah (c.c.) rızası için nafile oruç tutmaya.
Kaza orucu: Niyet ettim Allah (c.c.) rızası için en son kazaya kalan Ramazan orucunun kazasını tutmaya.
Kefaret orucu: Niyet ettim Allah (c.c.) rızası için kefaret orucumu tutmaya.
Adak orucu: Niyet ettim Allah (c.c.) rızası için üzerime almış olduğum adak orucumu tutmaya.
Oruca Ne Zaman Niyet Edilir?
Akşam güneş battıktan sonra başlayıp orucun tutulacağı gün zeval vaktine kadar niyet edilebilen oruçlar:
Ramazan oruçları
Nafile oruçlar
Adak oruçları
Bu oruçlara zeval vaktine kadar niyet edilir fakat zeval vaktine kadar orucu bozan durumlardan kaçınılmış olması zorunluluğu vardır. İmsaktan sonra oruçluymuş gibi orucu bozacak durumlardan kaçınılırsa zeval vaktine kadar niyet etmek caiz olur.
İmsak vakti girmeden önce niyet edilmesi gereken oruçlar:
Kaza oruçları
Kefaret oruçları
Nafile oruca başlandıktan sonra bozulan oruçlar da bu gruba girer.
Oruca niyet etmenin en efdal olan zamanı imsak vaktinden hemen öncedir. Çünkü sahura kalkıp sahur sevabı aldıktan sonra sabah namazını bekleyerek son anda oruca niyetlenip ardından sabah namazını kılmak en doğru davranıştır. Fakat sahura kalkamama ihtimali varsa akşam namazından sonra herhangi bir saatte oruç için niyet edilmesinde bir sakınca yoktur.
Oruca Niyet Ettikten Sonra Orucu Bozarsak Ne Olur?
Bir kişi akşam saatlerinde ertesi gün oruç tutmak için niyet etse ve imsak vaktinden önce niyetinden dönse oruç tutmasına gerek yoktur.
Bir kadın hayız halindeyken sabaha karşı hayız halinin geçeceğini düşünerek akşamdan niyet etse ve sabaha karşı hayız hali son bulsa niyeti sahihtir ve oruç tutması gerekir.
1-) Bidayetül Müçtehit – İbnu Rüşd 1/203
2-) Muğni – İbnu Kudâme 3/91-92, El-Mecmu – İmam Nevevî 2/322
3-) Bedaius-Sanai – İmam Kâsânî 2/85
4-) Haşiyetus-Savî Ala Şerhis-Sağir – Ebul Abbas Bin Muhammed 1/697