Asya Hun Devleti’nin yıkılmasından sonra Türk boylarının bazıları Altay Dağlarına doğru çekildiler. Burada demircilik ile uğraşan Türk boyları Avarların hakimiyetinde yaşıyorlardı. Bu boylardan biri de Kök Türkler idi.
Kök Türk Devleti 552 yılında kurulmuştur. I. Kök Türk Devleti, Asya Hun Devleti’nden sonra OrtaAsya’da kurulan ikinci büyük Türk devletidir. Tarihte ilk kez “Türk” adını devlet adı olarak kullanmışlardır. Ergenekon Destanı’na göre Kök Türk Devleti’ni kuran kabile “Aşına” adıyla bilinmektedir. Aşına kelimesi Türeyiş Destanı’nda belirtildiği üzere “kurt” anlamına gelmektedir.
Bumin Kağan Dönemi
Avarlar devletinde çıkan Töleslerin isyanını bastırmakla görevlendirilmiştir. Bumin ayaklanmayı bastırmıştır. Avar hükümdarının isteğini geri çevirmesi üzerine isyan eden Bumin Kağan merkezi Ötüken olan kendi devletini kurmuştur. Bumin Kağan ülkeyi kardeşi İstemi ile birlikte ikili teşkilat şeklinde yönetmiştir. Doğuda kendisi batıda yabgu unvanı ile kardeşi bulunmuştur. İstemi Yabgu devletin batı kanadını yönetmiştir. İpek yolu mücadelesinden dolayı bazı devletler ile ittifaklar yapmıştır.
1. Kök Türk – Sasani İttifakı: İstemi Yabgu ipek yolunun kontrolü amacıyla Akhunlara karşı Sasaniler ile anlaşmıştır. Bu ittifak sonrasında Akhunlar yıkılma sürecine girmişlerdir.
2. Kök Türk- Bizans İttifakı: Sasanilere karşı Bizans ile ittifak yapılmıştır. Bu ittifak tarihte Ön Asya devleti ile Orta Asya devleti arasında yapılan ilk ittifak olması açısından önemlidir.
Mukan Kağan 553- 572 Dönemi
Bumin Kağan’dan sonra oğlu Mukan Kağan devletin başına geçmiştir. Onun döneminde Avar devletine son verilmiş, Kitanlar ve Kırgızlar hakimiyet altına alınmıştır. Çin üzerindeki baskı artırılmıştır.
Ta- Po Kağan Dönemi 572- 581
Mukan Kağan’ın ölümünden sonra devletin doğu kanadının başına geçmiştir. İzlemiş olduğu yanlış politikalar sonrasında devlet zayıflamaya başlamıştır. Ta- Po Manihaizm inancını benimsemiştir. İstemi Yabgu’nun ölümüyle devlet biraz daha zayıflamıştır.
Ta- Po Kağanın ölümünden sonra devletin doğu kanadının başına işbara Kağan, batı kanadının başına ise Tardu geçmiştir. Bu ikisinin mücadelesi I. Kök Türk devletinin ikiye ayrılmasına neden olmuştur.
Batı Köktürk Devleti 552- 659
Doğu Kök Türkler ile mücadele etmiştir. Tardu”nun ölümünden sonra iç karışıklıklar artmış ve Çin hakimiyetine girmiştir.
Doğu Köktürk Devleti 552- 630
Kıtlık, salgın hastalıklar ve artan Çin baskılarına dayanamayarak Çin hakimiyetine girmiştir.