Açı, başlangıç noktaları ortak olan iki ışının birleşimi. Başlangıç noktasına açının köşesi, ışınların herbirine de açının kenarları denir. Açı iki biçimde adlandırılır.
Işınlar arasındaki alan açının iç bölgesi, ışınlar dışındaki alan açının dış bölgesi, ışınlar ise açının kendisi’dir.
Açı Çeşitleri
Komşu açı: Köşeleri ve birer ışınları ortak, ortak olan ışını öteki iki ışının arasında olan açı.
Komşu tümler açı: Hem komşu hem de tümler olan açılar.
Komşu bütünler açı: Hem komşu, hem de bütünler (toplamları 180) olan açılar. Bir çokgende A, B, C, D ve E açıları iç açı, B’ ve C’ açıları dış açıdır. Çokgenin bir köşesinde bulunan iki açıdan iç bölgesinde olana iç açı, dış bölgesinde olana dış açı denir.
Merkez açı: Köşesi çemberin merkezinde olan ve kenarları yarıçap olan açı.
Çevre açı: Köşesi çember üzerinde olan ve kenarları çemberin birer kirişi olan açı.
Teğet – kiriş açı: Bir kenarı çembere teğet, öteki kenarı çemberin kirişi olan ve köşesi teğetin çembere değdiği nokta olan açı.
Ölçek açı: Köşesi iki düzlemin arakesiti üzerinde kenarlarından biri bir düzlemde, İkincisi öteki düzlemde olan ve kenarları arakesit doğrusuna dik olan açı.
Açı birimleri
Derece: Herhangi bir çemberin uzunluğunun 360 eşit parçasından bir tanesinin iki ucunu merkezle birleştiren iki yarıçap arasındaki açıklığa bir (1°) derecelik açı denir. Bir derecelik açının l/60’ına dakika, bir dakikalık açının 1/60’ına 1 saniyelik açı denir. Derece (°), dakika (‘), saniye (‘) işareti ile gösterilir.
18 derece 26 dakika 33 saniye= 18°26’33’ biçiminde gösterilir.
Grad: Bir çemberin uzunluğu 400 eşit parçaya bölünüp birinin iki ucunu merkezle birleştiren iki yarıçap arasındaki açıklığa 1 grad denir. Grad g simgesi ile gösterilir. 1/10’una desigrad. 1/100’üne santigrad ya da grad dakikanı, l/1000’ine miligrad, 1/10.000’ine desimiligrad ya da grad saniyesi denir. Grad dakikası (c), grad saniyesi (cc) simgesi ile gösterilir. Örnek: 26 grad 51 c 64 cc vb.
Radyan: Herhangi bir çemberde, yarıçapa eşit uzunlukta bir çember parçasını gören merkez açıya 1 radyan denir. Çemberin yarıçapı R olduğuna göre, çevresi = 2R’dir. Çemberin merkez açısı ise 2 R/R = 2 = 6.2832 Radyan’dır.
Tam: Herhangi bir dairede çemberin l/64’ini gören merkez açı 1 tam’dır. Tamın 1/100’üne ml milyem denir. Bütün çember 6.400 milyemdir. Topçulukta kullanılır.
Açı birimlerinin birbirlerine çevrilmesi
Herhangi bir birimde verilen açıyı başka açı ölçü birimine çevirmek için, bir çemberin merkez açısının 360°, 400 grad, 2 radyan, 64 tam ve 6.400 milyem olduğunu bilmek ve buna göre orantı kurmak gerekir. Yada aşağıdaki bağlantıdan yararlanılır. D/1800 = G/200 = R/ = T/32 = N/3.200
Örnek: 36 derece kaç grad, radyan, tam ve milyemdir?
36° = 40G = 0,628 ? 6,4T = 640M