Sıcaklık, bir maddeyi oluşturan taneciklerden ortalama hareket (kinetik) enerjisini ifade den bir değerdir. Diğer bir ifade ile sıcaklık, bir cismin sıcaklığının ya da soğukluğunun bir ölçüsüdür. Sıcaklık, enerji değildir. Sıcaklık termometre ile ölçülür. Termometre, cisimlerin sıcaklığın etkisiyle düzenli olarak genleşmesi esası üzerine çalışan bir ısı ölçme âletidir.
Isı, sıcaklığın ölçüsüdür. Isı, bir cismin sıcaklığının artmasına, uzamasına, genişlemesine, erimesine, buharlaşmasına, bir iş yapmasına yol açan fiziksel enerjidir. Yani Isı, sıcaklıkları farklı iki madde arasında alınıp verilen enerjinin adıdır. Bu durumda sıcaklıkları eşit iki madde arasında ısı aktarımı gerçekleşmez. İki maddeden birinin sıcaklığının diğerinden farklı olması halinde, sıcaklığı yüksek olan maddeden sıcaklığı düşük olan maddeye enerji aktarılır. Maddenin, katı, sıvı veya gaz halinde olması ısının tanımını değiştirmez. Diğer bir ifade ile, bir maddeyi oluşturan taneciklerin toplam hareket enerjisine ısı denir. Isı kalorimetre ile ölçülür. Kalorimetre, kalorimetri biliminde kullanılan cihaza veya bir kimyasal reaksiyonda ya da fiziksel değişim’de açığa çıkan ısıyı ve ısı sığasını ölçme işlemine verilen isimdir.
• Isı, bir enerji olduğu için birimi joule ( j )’dur. Bir başka ısı birimi ise kalori (cal)`dir.
• (1 kalori = 4,18 joule dür.)
• Bir maddenin sahip olduğu ısı direkt olarak herhangi bir aletle ölçülemez. Sadece maddelerin birbirine aktardığı ısı ölçülebilir. Bazı matematiksel ifadeler kullanılarak hesaplanabilir.
• Farklı sıcaklıklara sahip cisimler birbirlerine temas ettiklerinde aralarında ısı alışverişi gerçekleşir. Sıcaklığı yüksek cismin taneciklerinin sahip oldukları hareket enerjisi daha büyüktür.
• Sıcak cismin tanecikleri, soğuk cismin tanecikleriyle temas ettiklerinde enerjilerinin bir kısmını bu taneciklere aktarırlar. Böylece sıcak cisimden soğuk cisme ısı akışı olur. Sıcak cismin sıcaklığı biraz düşer. Soğuk cismin sıcaklığı biraz artar. Eğer cisimler arasındaki ısı alış verişi sona erene kadar beklenirse her iki cismin sıcaklığı da eşit olur.
Sıcak su torbaları, ısı alışverişi sayesinde bizi ısıtır. Üşüyen el ve ayağınıza sıcak su torbasını koyduğunuzda torbadan size aktarılan ısı, el ve ayaklarınızın sıcaklığını arttırarak üşümenizi engeller.
Isı ve sıcaklık arasındaki farkı şöylede gösterebiliriz. Isı taneciklerin toplam enerjisidir. Madde miktarına bağlıdır.
Örneğin 20 cantigrat derecedeki iki litre suyun ısısı 200 calori ise bu kaptan alınacak bir litre suyun ısısı 100 caloridir. Ama iki litre veya bir litre ikende suyun sıcaklıkları 20 cantigrat derecedir. Sıcaklık madde miktarına bağlı değildir.