Hangi hallerde namaz kılınmaz yani namazı bozan haller nelerdir, hangi durumlarda namazı bozabiliriz? İşte namaz anlamı ile müslümandan namaz ibadeti ne zaman ve hangi hâllerde düşer hakkında bilgi.
Namaz sözcük manası olarak dua demektir. Namaz, tekbir ile başlayıp selâm ile son bulan, belli fiil ve sözleri içine alan bir ibadettir. Allah’a karşı tesbîh, ta’zîm ve şükrün ifadesidir. Diğer bir ifade ile namaz; Kur’ân-ı Kerîm’in bildirdiği, Peygamber Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-‘in gösterdiği şekilde, belirli vakitlerde Allah -celle celâlühü-‘ne karşı yapılan bir ibadettir. Namaz kılmak, kadın-erkek her mükellefe farzdır.
Namaz nasıl kılınır resimli sayfası için tıklayın!
Namazın Arapça karşılığı “Salat”dır. Salat lügatta: “Dua etmek, sığınmak, yalvarmak” gibi manalara gelir. Peygamberimiz (sav): “Namaz dinin direğidir”, “Namaz gözümün nurudur”, “Namaz cennetin anahtarıdır” buyurmuştur.
Müslümandan namaz ibadeti ne zaman ve hangi hâllerde düşer?
Akıl sağlığı yerinde olan ve ergenlik çağına ermiş her Müslümana namaz farzdır. Bu şartları taşımayan kimseler namazla mükellef değillerdir. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.s.) bir hadiste çocuklar ve akıl sağlığı yerinde olmayan kimselerden sorumluluğun kaldırıldığını belirtmiştir. (Ebû Dâvud, Hudûd, 16) .
Namazın düştüğü durumlar
– Bazı durumlarda sağlık sorunu olanlardan da namaz düşer. Hanefîlere göre, sadece başını hareket ettirerek dahi namaz kılmaya gücü yetmeyecek derecede rahatsız olan kimseye bir şey gerekmez. Eğer bu hastalıktan ölürse, kaza etme imkânı bulamadığı için borçsuz olarak Allah”ın huzuruna çıkmış olur. İyileşmesi durumunda; kılamadığı namazları bir günlük (beş vakit) namazı geçmezse, kaza etmesi gerekir. Sayı bundan daha çok olursa sahih olan görüşe göre, o kimseye kaza gerekmez.
– Baygın kalan kişi için de baygınlık süresine göre aynı hükümler geçerlidir. (Kâsânî, Bedâi”, I, 106, 107, 108). İmam Şâfiî bayılma tam bir namaz vakti olursa da kaza gerekmeyeceğini söylemiştir (Şirbînî, Muğni”l-muhtâc, I, 204).
– Hayatını yatalak olarak geçiren kişi, eğer yataktan kalkıp abdest alamıyorsa veya abdest aldıracak birini bulamıyorsa yanında bulunduracağı tuğla, kiremit veya taş gibi bir madde üzerine teyemmüm eder.
– Yatağından doğrulmaya ve kıbleye yönelmeye tek başına imkân bulamayan kişi, kendisine yardım edecek kimse de olmadığı takdirde yerinden doğrulmadan, yüzünü çevirebildiği kadar kıbleye çevirerek yattığı yerde namazını îma ile kılar (Serahsî, el-Mebsût, Kâsânî, Bedâi”, I, 48).
– Hastalığından dolayı kendi başına teyemmüm edemeyen ve bu konuda kendisine yardım edecek birini de bulamayan kişi kendisini abdestli gibi sayarak isterse namazını îma ile kılar; isterse de kazaya bırakır; iyileşmesi hâlinde kaza eder, iyileşmeme durumunda ise kendisinden yükümlülük düşer (İbn Nüceym, el-Bahr, I, 246-249,151; Haskefî, ed-Dürrü”l-muhtâr, I, 184-185, 423; İbn Âbidîn, Reddü”l-muhtâr, I, 185, 423).
Namazı bozan şeylerden bazıları şunlardır;
1- Konuşmak.
2- Kendisi işitecek kadar gülmek
3- Bir farzı terk etmek. Mesela rukuya varmadan secdeye gitmek.
4- işi için veya ağrı, üzüntü sebebi ile yüksek sesle ağlamak.
5- Ah, of diye inlemek uf diye sıkıntıyı bildirmek Hasta, elinde olmadan ah, of derse bozulmaz.
6- Özürsüz öksürmek.
7- Ameli kesir. (Bir rükünde, üç kere bir yerini kaşımak veya kapalı kapıyı açmak gibi)
8- Kendi işitemeyecek kadar sessiz okumak.
9- İmamdan ileri durmak.
10- Özürsüz bir saf kadar yürümek.
11- Saçını veya sakalını taramak.
12- Çocuğunu kucaklamak.
13- Bir şey yiyip içmek.
14- Diş arasında kalan nohut kadar şeyi yutmak.
15- Ağzındaki şekerin lezzetini duyup, suyu boğazına kaçmak.
16- İki eliyle başındaki takkesini çıkarıp giymek. (Namazda iken düşen takkeyi bir el ile almalı, iki el ile de almak bozmaz diyen âlimler vardır.)
17- Özürsüz, göğsünü kıbleden çevirmek.
18- Secdede iki ayağını yerden kaldırmak. (Bozmaz diyenler de vardır. Bir an kalkması bozmaz.)
19- Kur’an’ı, manası bozulacak kadar yanlış okumak.
20- Çocuk emzirmek.
21- Başkasının sözü ile yerini değiştirmek.
22- Ceketini giymek.
23- İmamdan başkasının duasına âmin demek.
24- Necasetli yerde durmak veya necasetli yere secde etmek.
25- Bir rükünde, üç kere sübhânallah diyecek kadar avret yeri açılırsa, beden ve elbisede namazı bozacak kadar necaset varsa, aynı imama uymuş olan kadınla yan yana durmuşsa namaz bozulur.
26- İmam, bir rükne başlamadan önce, bu rükne başlayıp bitirmek.
27- Manayı bozacak şekilde teganni ile okumak. Teganni ile okuyan bir imam arkasında kılınan namazın tekrar kılınması lazımdır. (Teganni nedir? Teganninin bir sünnet olan kısmı, bir de haram olan kısmı vardır. Sünnet olan teganni, tecvide uyarak okumaktır. Haram olan teganni, ırlamaktır, sesini hançeresinde tekrarlayıp türlü sesler çıkarmaktır. Burada kelimeler bozuluyor.)