Cüveyriye kimdir ve Cüveyriye kaç yaşında evlendi? Cüveyriye isminin anlamı, cüveyriye annemizin duası, Peygamberimizin Hz Cüveyriye ile evlenmesi gibi tüm detayları bu sayfada derledik. İşte Hz cüveyriye binti haris in hayatı.
Cüveyriye bint Haris’in asıl ismi Berre‘dir. Berre; iyi insan, kusursuz kimse, günahsız, taze, körpe manasına gelir. Peygamber Efendimiz Hz Muhammed (sav) bu ismi hoş karşılamamış ve değiştirmiştir. Ona “küçük kız” anlamına gelen Cüveyriye ismini vermiştir.
Cüveyriye bint Haris, Benî Mustalik kabilesinin reisi Hâris b. Ebu Dırâr’ın kızıdır. Hz. Cüveyriye, İbadete çok düşkün, son derece takvâ sahibi idi. Yoksullara, fakirlere karşı son derece şefkatli, merhametli davranırdı. Yemez, başkasına yedirir; içmez, başkasına içirirdi.
Cüveyriye bint Haris yirmi yaşında iken, Benî Mustalik Gazvesi’nden sonra esir alındı ve Hz. Peygamberle (sav) evlendi. Bu evlilikle birlikte sahâbîler kendi ellerinde bulunan esirlerin artık Hz Peygamberin (sav) akrabası olduğunu farkettiler. Onun akrabalarının esir olmasına razı olamadıkları için de ellerindeki esirlerin hepsini âzat ettiler. Böylece bütün kabile özgürlüğüne kavuştu. Bu olay, kısa süre önce müslümanlara saldırmaya hazırlanan Benî Mustalik kabilesinin müslüman olmasına vesile oldu. Hz Âişe bu olayı, “Kavmi için Cüveyriye’den daha hayırlı ve bereketli bir kadın görmedim” sözleriyle anlatmaktadır.
Peygamberimizin Hz Cüveyriye ile evlenmesi
Hicret’in beşinci yılında Mustakiloğulları Medine’ye saldırı için hazırlık yapmaya başladılar. Durumu öğrenen Resulullah (sav) onlardan önce davranarak Benî Mustalık üzerine yürüdü. Bütün erkekler, kadınlar ve çocuklar esir olarak alındı. Müreysi (Benî Müstalık) Gazâsında alınan esirlerden biri de, Benî Müstalık Kabilesi reisi Hâris bin Ebî Dırar’ın kızı Hz Cüveyriye idi. Kocası Müsafi bin Safvan Peygamberimiz (s.a.v.)’in amansız düşmanlarından biri idi. Harpte öldürülünce Hz. Cüveyriye dul kalmıştı.
Esirler, mücahidler arasında bölüştürüldüğü zaman, Hz. Cüveyriye, Sabit bin Kays ile amcası oğlunun hissesine düşmüştü. Hz. Cüveyriye, Sabit bin Kays’la anlaşmış, kesişme yapmıştı. Tayin edilen fidyeyi ödediği takdirde hürriyetine kavuşacaktı. Fakat, fidye ödeyecek imkânı yoktu. Bu sebeple Peygamber Efendimize müracaat etti ve kurtuluş fidyesinin ödenmesi hususunda yardım talebinde bulundu.
Resûl-i Ekrem Efendimiz, ona, “Sana, bundan daha hayırlı olan yok mudur?” diye sordu.
Beklenmedik bir soruya muhatap olan Hz. Cüveyriye birden şaşırdı. Hürriyetine kavuşmaktan, tekrar anne babasına, yurduna varmaktan daha hayırlı ne olabilirdi?
Bir anlık bir tereddütten sonra, “Yâ Resûlallah!” dedi. “Hakkımda yapacağınız bundan daha hayırlı şey nedir?“
Peygamber Efendimiz, “Senin kurtuluş fidyeni ödeyerek seni zevceliğe kabul etmemdir.” buyurdu.
Hz. Cüveyriye bütün bütün şaşırdı. Esaretten kurtulduğu gibi, böylesine büyük bir şerefe de nâil olacaktı. Bir an kendi âlemine daldı. Peygamber Efendimizin yurtlarına varmadan birkaç gün önceki rüyasını hatırladı: Ay Medine’den sanki yürüyüp gömleğine girmişti.
Bir anlık bir şaşkınlıktan sonra, yüzünde sevinç alâmetleri belirdi. Peygamberimiz (s.a.v.)’in teklifine cevabı şu oldu:
“Yâ Resûlallah! Eğer, beni bu şerefe nâil ederseniz, şüphesiz benim için bundan daha hayırlı bir devlet ve saâdet olamaz!“
Hâris bin Ebî Dırar’ın Müslüman Olması
Hz. Cüveyriye’nin babası Hâris bin Ebî Dırar da o sırada, kızını kurtarmak için yanına develer alarak Medine’ye doğru yola çıkmış idi. Akik Vadisine varınca develerine baktı. Kıyamadığı ikisini vadide iki dağ arasında kuytu bir yerde sakladı.
Sonra Peygamber Efendimizin huzuruna geldi, “Yâ Muhammed! Kızımı esir almışsınız. Şunlar onun kurtuluş fidyesidir.” dedi.
Resûl-i Kibriyâ Efendimiz, “Akik’ten, filan dağlar arasında, filan kuytuya saklamış olduğun iki deveyi neden getirmedin?” diye sordu.
Hâris birden şaşırdı. Hiç kimse develeri oraya saklamış olduğunu bilmiyordu. Artık beklemek mânâsızdı. Derhal
“Ben, şehâdet ederim ki, Allah’tan başka ilâh yoktur. Muhakkak sen de Allah’ın Resûlüsün. Vallahi, yaptığımı Allah’tan başka kimse bilmiyordu.” diyerek Müslüman oldu. Onunla birlikte, iki oğlu ve kavminden yanında bulunanlar da orada Müslüman oldular.
Peygamberimiz (s.a.v.), Sabit bin Kays’a (r.a.) haber gönderip, durumu kendisine arzetti. Hz. Cüveyriye’yi kendisinden istedi. Sabit bin Kays tereddüt göstermeden, “Babam anam sana fedâ olsun yâ Resûlallah, sana onu bağışladım.” dedi.
Resûl-i Ekrem Efendimiz, kurtuluş fidyesini ödeyerek Hz. Cüveyriye’yi babasına teslim etti.
Müslüman olan Hz. Cüveyriye’yi zevceliğe kabul etmek üzere Peygamber Efendimiz onu babası Hâris bin Ebî Dırar’dan istedi. Baba Hâris buna muvafakat gösterdi. Peygamber Efendimiz, dört yüz dirhem mehir vererek Hz. Cüveyriye’yi zevceliğe aldı.
Peygamber Efendimizin Hz. Cüveyriye’yi zevceliğe aldığını gören ashab-ı kiram, “Resûlullahın zevcesinin akraba ve taallûkan artık esir kalmamalıdır.” diyerek, ellerindeki bütün esirleri serbest bıraktılar. Bu esirler arasında sadece yüz tane kadın vardı.
Bunun için Hz. Âişe der ki: “Ben, kavmi için Cüveyriye’den daha hayırlı, daha mübârek bir kadın bilmiyorum.“
Gerçekten de Hz. Cüveyriye bahtiyar bir kadındı. Bir günde esir iken hem Resûl-i Ekrem Efendimize zevce olma şerefi ve saadetine erdi, hem de kavminin esaretten kurtulmasına sebep oldu.
Peygamber Efendimizin Hz. Cüveyriye’yi eş olarak aldığını duyan Müstalıkoğullarından birçok kimse de bu mürüvvet ve alicenaplığa hayran kalıp, Medine’ye gelerek Müslüman oldular. Peygamberimizin bu mübarek hanımı Hz Cüveyriye, Hicret’in 56. yılında 65 yaşındayken vefat etti. Cenaze namazını Mervan bin Hakem kıldırdı.
Cüveyriye annemizin duası
Cüveyriye (ra) Validemiz buyuruyorlar ki; Rasûl-ü Ekrem (sav) Efendimiz bir gün onun yanından çıkmışlar ve duhà (kuşluk) vaktinden sonra gelmişlerdi. Cüveyriye Validemiz ise, hâlâ tesbihatıyla meşguldüler. Peygamber Efendimiz (sav) buyurdular ki;
– “Hâlâ sen bıraktığım hal üzere misin?”
“Evet!” cevabını alması üzerine Peygamber Efendimiz (sav), Ben sana dört kelime öğreteyim ki, bunları üç kere tekrarlarsan, senin bugün sabahtan beri yapmış olduğun tesbihlerinle tartılsalar, onlardan ağır gelirler. O kelimeler şunlardır;
Sübhanallahi adede halkıhî, sübhanallahi rıza nefsihî, sübhanallahi zinete Arşihî ve sübhanallahi midâde kelimâtihî.
Anlamı: Yarattıkları sayısınca Allah’ı tespih ederim. Allah’ı kendisinin razı olacağı şekilde tespih ederim. Allah’ı Arş’ın ağırlığınca tespih ederim. Kelimelerin miktarınca Allah’ı tespih ederim.