Namaz sözcük manası olarak dua demektir. Namaz, tekbir ile başlayıp, selam ile tamamlanan, kitap, sünnet ve icma ile sabit olan farz bir ibadettir. Diğer bir deyişle Namaz, İslam’ın Beş Şartı’ndan biri olan ibadettir. Kur’an’da günün belli vaktilerinde ve abdest şartını yerine getirerek namaz kılınması gerektiği belirtilmiştir. Kur’an ayetlerine göre namaz bir temizlenme aracıdır. Aynı zamanda Allah’ı anarak teslimiyetini yaratıcıya gösterme biçimdir. Kur’an’a göre namaz İbrahim’e öğretilen bir ibadet şeklidir.
Namaz, iftitah tekbiri (Allahu Ekber) ile başlanılan, kıyam (ayakta durmak), içinde Kıraat’ın (Kur’an-ı Kerim’den Fatiha suresi ile en az bir ayet olmak üzere zamm-ı sure okumak), rüku (eğilmek/ tesbihattan sonra) ” Semia’llahu limen hamideh ” “Rabbena lekel hamd” diyerek doğrulmak ve Sücud (secdeler, yere kapanma/tesbihat), sonrasında Ka’de (oturuş) şartları olan, içinde Tesbihat “Sübhane Rabbiye’l Azim, Sübhane Rabbiye’l A’la” olan ve selam “esselamü aleyküm ve rahmetullah” ile sona eren bir ibadettir.
Kur’an’da namazın kılınışı ile alakalı özel bir bölüm bulunmamakla birlikte, sadece namaz ile alakalı secde vurgusu yapılmış, ayrıca rüku (eğilmek) ve ayaktayken tabirleri de namaz için kullanılmıştır.
Namaz, dinin direği, müminin Mirac’ı Allah’ın emri, Peygamber’in sünneti, ruhsal olarak müslümanları eğiten bir ibadettir. Namaz, ruhu temizleyen, kalbi aydınlatan ve insanı Allah’ın huzuruna yükselten bir kulluk vazifesidir.
“Namaz dinin direğidir.“ diyerek namazın önemini belirten Peygamber Efendimiz, bir gün Ashabı ile otururken; “Sizden herhangi birinizin kapısı önünde bir nehir bulunsa, ve o kimse nehirde günde beş defa yıkansa kendisinde kirden birşey kalır mı? “ diye sordu.
Dinleyenler: “Hiç kir kalmaz Ya Resülullah.“ diye cevap verdiler. Peygamberimiz de “İşte beş vakit namaz da buna benzer. Allah namazla günahları siler.“ der.
Kelime kökü
Namaz kılmak; İkametü’s-Salat, bir Kur’an kavramı olan ve Türkçeye pek çok dini kavramda olduğu gibi Selçuklularca Hintçeden Farsçaya geçmiş bir sözcük olarak İran’daki ateşe tapanların “ateş önünde eğilmek” anlamına gelen Namaz kelimesi Salat kelimesi yerine kondu. Nitekim Namaz kelimesi Farsçada eylem olup eğilmek suretiyle saygı sunmaktır. Salat kendi başına genel anlamda dua’dır. İkametü’s-Salat ise namaz kılmaktır.