Kureyş ve onun dinine mensub olanlar, (cahiliye devrinde) Müzdelife’de vakfe yapıyorlardı ve kendilerine hums denilirdi. Diğer Araplar ise Arafat’da vakfe yapıyorlardı. İslam dini gelince, Cenab-ı Hakk, Peygamberine (sav) Arafat’a gidip orada vakfe yapmalarını, sonra da oradan topluca ayrılmalarını emretti. Şu ayet bu hususu beyan eder: “Sonra, insanların toplu olarak akın ettiği yerden siz de akın edin…” (Bakara 199).
Ravi: Aişe
Kaynak: Buhari, Tefsir, Bakara 35, Hacc 91; Müslim, Hacc 152, (1219); Tirmizi, Hacc 53, (884); Ebu Davud, Menasik
Hums: Allahu Teala hazretlerinin, haklarında: “Sonra, insanların toplu olarak akın ettiği yerden siz de akın edin” (Bakara 199) ayetini indirdiği kimselerdir.” Hz. Aişe (ra) devamla şu açıklamayı yaptı: “İnsanlar Arafat’ta (vakfe yaparak oradan) boşanırlardı. Hums olanlar ise, Müzdelife’de (vakfe yaparak oradan) boşanırlar ve: “Biz ancak Harem’den akın ederiz” derlerdi. Ancak, “Sonra, insanların toplu olarak akın ettiği yerden siz de akın edin” (Bakara 199) mealindeki ayet nazil olunca, onlar da, (vakfe için) Arafat’a çıktılar.”
Ravi: Aişe
Kaynak: Buhari, Tefsir, Bakara 35, Hacc 91; Müslim, Hacc 152, (1219); Tirmizi, Hacc 53, (884); Ebu Davud, Menasik
Rezin de bir rivayet ilave etmiştir: “Kureyş ve onun dininde olanlar -ki bunlar Hums denen zümredir- Müzdelife’de vakfe yapıyorlar ve: “Biz, Allah-u Teala’nın katiniyiz yani Beytullah’ın komşularıyız, biz O’nun Harem’inden dışarı çıkmayız” derlerdi. Ebu Seyyare, Arabi, (semeresiz) bir Arap eşeğinin üzerinde Arafat’tan indirdi.
Ravi: Aişe
Kaynak: Rezin
Bir devemi kaybetmiştim. Arefe günü aramaya çıktım. Resulullah (sav)’ı Arafat’da herkesle vakfe yaparken gördüm. (Hayretimden): “Vallahi bu hums’tan biri, burda ne işi var?” dedim. Kureyş’liler, hums’tan addedilirdi.
Ravi: Cübeyr İbnu Mut’im
Kaynak: Buhari, Hacc 91; Müslim, Hacc 153, (1220); Nesai, Hacc 202, (5,255)
Yezid İbnu Seyhan el-Ezdi (ra)’den naklettiğine göre şöyle anlatmıştır: “Biz, vakfe mahallinde (Arafat’ta), Amr’ın imamdan uzak tuttuğu bir yerde vakfe yaparken, İbnu Mirba’ el-Ensari yanımıza gelerek: “Ben Allah Resulü (sav)’nun size gönderdiği elçiyim. Efendimiz hazretleri sizlere şu emri gönderdiler: “Meşairleriniz üzere olun. Zira sizler, babanız İbrahim’in mirası üzeresiniz”
Ravi: Amr İbnu Abdillah İbni Safvan
Kaynak: Tirmizi, Hacc 53, (883); Ebu Davud, Menasik 63, (1919); Nesai, Hacc 202, (5, 255); İbnu Mace, Menasi
Resulullah (sav)’ı arafe günü, kızıl bir devenin üzerinde hutbe verirken gördüm.
Ravi: Nübeyt İbnu Şerit el-Eşcai
Kaynak: Ebu Davud, Menlik 62, (1916); Nesai, Hacc 199 (5,253)
Resulullah (sav)’ı arafe günü, bir devenin üzerinde üzengilere (basarak) doğrulmuş, halka hutbe verirken gördüm.
Ravi: el-Addd İbnu Halid İbni Hevze el-Amiri
Kaynak: Ebu Davud, Menasik 62, (1917)
Beni Damureli bir adamdan, o da babası veya amcasmdan şunu nakletmiştir: “Resulullah (sav)’ı Arafat’ta bir minber üzerinde gördüm.”
Ravi: Zeyd İbnu Eşlem
Kaynak: Ebu Davud, Menasik 62, (1915)
Resulullah (ra) arefe günü sabahı, sabah namazını kılınca Mina’dan hareket ederek Arafat’a geldi, Nemire’ye indi. Burası, Arafat’a gelen ümeranın indikleri yerdir. Öğle namazı vakti olunca Resulullah (sav) sıcakta Nemire’den yürüdü, öğle ile ikindiyi birleştirdi, sonra halka hitab etti. Sonra yürüyüp Arafat’taki vakfe yerinde durdu.
Ravi: İbnu Ömer
Kaynak: Ebu Davud, Menasik 60, (1913)
İbnu Ömer (ra) öğleyi, ikindiyi, akşamı, yatsıyı ve sabahı Mina’da kılar, sonra güneş doğunca Arafat’a hareket ederdi.
Ravi: Nafi’
Kaynak: Muvatta, Hacc 195, (1, 400)
Resulullah, terviye günü, Mina’da bize öğleyi, ikindiyi, akşamı, yatsıyı ve ertesi günü (Zilhicce’nin dokuzu) sabahı kıldırır, sonra Arafafa hareket ederdi.
Ravi: İbnu Abbds
Kaynak: Tirmizi, Hacc 50, 879)
Resulullah (sav) terviye günü öğleyi, arefe günü de sabahı Mina’da kıldırdı.
Ravi: İbnu Abbas
Kaynak: Ebu Davud, Hacc 59, (1911)
Resulullah (sav)’a, Müzdelife’de namazı kıldığı zaman geldim. “Ey Allah’ın Resulü, dedim, “ben Tayy dağlarından geliyorum. Hayvanım da kendim de yorgunum ve bitkin düştük. Allah’a kasem olsun, ey Allah’ın Resulü, gelirken geçtiğim her dağın başında mutlaka durdum. Benim için hacc imkanı var mı?” Resulullah (sav) şu cevabı verdi: “Bizimle birlikte şu namazı burada kılıp bizimle kalan, bundan önce de Arafat’da geceleyin veya gündüzleyin kalmış olan, artık haccini tamamlamış, haramlardan kurtulmuş olur.”
Ravi: Urve İbnu Mudarrıs et-Tai
Kaynak: Tirmizi, Hacc 57, (891); Ebu Davud, Menasik 69, (1950); Nesai, Hacc 211, (5, 263); İbnu Mace, Menasi
Resulullah (sav) Arafat’da iken, münadisine (dellalına) şöyle nida edip duyurmasını emretti: “Hacc Arafat’tır, kim Cem (Müzdelife) gecesi fecrin doğmasından önce (vakfeye) yetişirse, haccı idrak etmiş demektir. Eyyam-ı Mina üç gündür. Kim ilk iki günde acele davranırsa, herhangi bir günah terettüp etmediği gibi, te’hir edene de bir günah terettüp etmez.”
Ravi: Abdurrahman İbnu Ya’mur ed-Dili
Kaynak: Tirmizi, Hacc 57, (889); Ebu Davud, Menasik 69, (1949); Nesai, Hacc 211, (5, 264); İbnu Mace, Menlik
Resulullah (sav) Kuzah’ta vakfe yaptı ve: “Burası Kuzah’tır, vakfe mahallidir, Cem’in (Müzdelife’nin) tamamı vakfe mahallidir. Ben burada kurbanı kestim. Mina’nın her yanı kesim yeridir. Kurbanlarınızı evlerinizde kesin” buyurdu.
Ravi: Ali
Kaynak: Ebu Davud, Menasik 65, (1935)
İmam Malik (ra)’e ulaştığına göre, Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Arafat’ın tamamı vakfe yeridir. Urene vadisinden çıkın (vakfe yeri değildir). Müzdelife’nin tamamı vakfe yeridir, Mubassır vadisinden çıkın (vakfe yeri değildir).”
Ravi:
Kaynak: Muvatta, Hacc 166 (1, 388); Müslim, Hacc 149
Resulullah (sav) Arafat’tan yola çıkmıştı, arkasından birisinin (koşturmak için) devesine şiddetle bağırıp, vurduğunu işitti. Bunun üzerine kamçısıyla (etrafındakilere kulak verin diye) işaret edip, şöyle buyurdu: “Sakin olun, (Allah’ı razı edecek iyi davranış ve) birr acelede değildir.”
Ravi: İbnu Abbas
Kaynak: Buhari, Hacc 94; Müslim, Hacc 268, (1282), 282, (1286); Ebu Davud, Menasik 64, (1920); Nesai, Hacc 2
Resulullah (sav) güneş battığı zaman Arafat’tan (ifaza yaparak) yola çıktı. Dağ geçidine geldiği zaman deveden inip bevletti. Sonra abdest aldı. Abdesti bol su kullanarak değil, hafifçe aldı. Ben: “Namaz mı kılacağız ey Allah’ın Resulü?” diye sordum. “Hayır, namaz önümüzde!” dedi ve devesine bindi. Müzdelife’ye gelince hayvandan indi ve yeniden abdest aldı. Bu sefer bol su kullandı. Sonra namaz başladı. Akşam namazını kıldı. Sonra herkes devesini ihdı. Yine namaza başlandı. Bu sefer de yatsıyı kıldı, ikisi arasında başka bir namaz kılmadı.”
Ravi: Üsame İbnu Zeyd
Kaynak: Buhari, Vudu 6, 35, Hacc 93, 95; Müslim, Hacc 266, (1280); Muvatta, Hacc 197, (1, 400-401); Ebu Davut
Hz. Üsame (ra)’ye: “Resulullah (sav) Veda haccından, ifazadan (Arafat’tan ayrıldıktan) sonra yolculuğu nasıl yaptı?” diye sorulmuştu. Şu cevabı verdi: “Hızlı yürürdü. Ancak yolda bir düzlüğe rastlarsa daha hızlı yürürdü.”
Ravi: Urve
Kaynak: Buhari, Hacc 92, Cihad 136, Megazi 77; Müslim, Hacc 282, (1286); Muvatta, Hacc 176, (1, 392); Ebu Davut
Ben Resulullah (sav)’ın Müzdelife gecesinde, ailesinden, erkenden taşlamaya gönderdiği zayıflar grubu arasında idim” demiştir.
Ravi: İbnu Abbas
Kaynak: Buhari, Hacc 98; Müslim, Hacc 300, (1293); Tirmizi, Hacc 58, (892, 893); Ebu Davud, Menasik 66, (193
Sevde (ra), Resulullah (sav)’tan Müzdelife’den geceleyin ifaza yapmak için izin istedi. Sevde iri, ağır yürüyen bir kadındı. Resulullah (sav) ona izin verdi. “Keşte ben de onun gibi izin istemiş olsaydım” diye hayıflanırdım. (Vaktiyle izin almamış olduğum için), hep imamla birlikte ifazada bulunurdum.
Ravi: Aişe
Kaynak: Buhari, Hacc 98; Müslim, Hacc 293-296, (1290); Nesai, Hacc 209, (5, 262), 214 (5, 266)
Resulullah (sav) Ümmü Seleme’yi kurban gecesi (Mina’ya) gönderdi. Ümmü Seleme, daha şafak sökmeden şeytan taşlamasını yaptı. Sonra gidip ifaza (tavafını) yaptı.
Ravi: Aişe
Kaynak: Ebu Davud, Menasik 66, (1942); Nesai, Hacc 223, (5, 272)
Esma Bintu Ebi Bekr (ra) kendisi ve beraberindekilere Müzdelife’de sabah namazı kıldırıverecek olan kimseye, şafak söktüğü zaman kıldırmasını emredip, bineğine atlar ve Mina’ya hareket eder (yolda da) durmazdı.”
Ravi: Fatıma Bintu’l’Münzir
Kaynak: Muvatta, Hacc 175, (1, 392)