Zülfüyâre dokunmak
* Bir kimseyi hassas olduğu veya önem verdiği bir konuda rahatsız etmek.
* Birine zarar ve sıkıntı vermek.
* Söylediği bir söz ya da yaptığı bir davranışla güçlü ve hatırlı kimseleri, büyük yöneticileri gücendirmek, kırmak.
* İşle ilgili olanı, hatırlı ve güçlü kimseyi veya yüksek bir makamı kimi söz ve davranışlarla gücendirmek, darılmasına yol açmak.
* Hassas konular hakkında imâli sözler söyleyerek, başkalarını tenkid etmek veya gücendirmek.
Örnek: Hayır artık susmayacağım, zülfüyâre dokunsa da söyleyeceğim her şeyi.
(zülfüyâr: Sevgilinin saçı.)
Zülfüyare dokunmak hikayesi
Bir aşığın sevgilisi çok alıngan ve her sözün altında başka mânâlar arayan evhamlı bir güzelmiş. Güzelliği eşi bulunmaz derecede göz kamaştırıcı olmakla beraber, evham ve alınganlığı da güzelliğinden daha üstün ve çekilmez durumdaymış.
Yüzünün iki tarafından sarkan zülüfleri varmış. Aşık delikanlının en çok hoşuna giden de bu zülüflermiş. Bir gün onları bukle bukle, sarkan ipeklere benzetecek olmuş, güzel gücenmiş:
“Demek benim zülüflerim ipek telleri gibi cansız ve ruhsuz geldi sana öyle mi…” diye sitem etmiş.
Genç aşık bir gün sevgilisiyle bahçede gezerken, hırçın ve hoyratça esen rüzgara kızmış enin sevgilimin zülüflerini dağıtıyorsun” diye söylenmiş. Nazlı güzel bunda da bir mânâ bulmuş:
“Anlıyorum, sen rüzgarı bahane ederek benim dağınıklığımı yüzüme vurmak istiyorsun. Saçlarımı ve zülüflerimi taramadığımı ima ediyorsun” demiş.
Zavallı aşık artık o hale gelmiş ki, “ne desem zülf-i-yare dokunuyor” diyerek, zülüf sözünü ağzına alamaz olmuş.
DEYİM NEDİR?
Deyim, dil biliminde, kavramları, durumları hoşa giden bir anlatımla ya da özel bir yapı ya da söz dizimi içinde belirten ve çoğunlukla gerçek anlamlarından ayrı anlamlara gelen sözcüklerden oluşan kalıplaşmış sözcük topluluğu ya da cümledir. İki veya daha çok sözcükten kurulu bir çeşit dil ifadesi olan deyimler, duygu ve düşünceleri dikkati çekecek biçimde anlatan ad, önad, belirteç, yalın ve birleşik eylem görünüşlü dilsel yapılardır. Ya tam bir tümcedirler ya da bir söz öbeğidirler.
Diğer bir deyişle Deyim; Genellikle gerçek anlamından uzaklaşmış birden çok sözcükten oluşan, bir kavramı ya da durumu karşılayan kalıplaşmış sözcük gruplarına “deyim” denir.