Ahmet Cevdet Paşa Hayatı, Ahmet Cevdet Paşa biyografisi, Ahmet Cevdet Paşa Kimdir? Ahmet Cevdet Paşa Eserleri, Ahmet Cevdet Paşa hakkında bilgi.
AHMET CEVDET PAŞA (1822-1895 )
XIX. yüzyılda yetişen en büyük ilim adamlarımızdandır. Eskiden bize bağlı olup şimdi Bulgaristanda bulunan Lofça kasabasında doğdu. İlk tahsilini, bir kısım da medrese tahsilini doğduğu şehirde gördükten sonra, on yedi yaşında İstanbul”a geldi. Zamanın alimlerinden ders alarak Farsça, Fransızca, matematik, felsefe, kozmografya, tabii ilimler öğrendi. Çalışkanlığı ve zekası zamanın büyükleri tarafından takdir edilerek Sadrazam Mustafa Reşit Paşanın himayesini kazandı. Kısa bir zaman Kadılık yaptıktan sonra Fuat Paşa ile birlikte «Kavaid-i Osmaniye» yi yazmaya başladı. Bu eseri sonradan tek başına bitirdi. 1850 de Maarif Meclisi azalığına, Darülmuallimin müdürlüğüne tayin olundu. Bir yıl sonra o devrin akademisi olan «Encümen-i Daniş» üyeliği de bu memuriyetlerine ilave edildi. 1853′te, yazmakta olduğu «Tarih-i Cevdet» in ilk üç cildini bitirerek padişaha sundu.
Ahmet Cevdet Paşa 1865 te vezir rütbesiyle Halep valiliğine tayin edildi. Üç yıl sonra İstanbul”a çağrılarak Divan-ı Ahkam-ı Adliye ve Cemiyet-i İlmiye reisliklerine getirildi. Bu cemiyetin önemli hukuk eserleri çıkarmasında büyük rolü olmuştur. Divan-ı Ahkam reisliği nazırlığa çevrildiği zaman ilk nazır da Cevdet Paşa oldu. Bir ara Bursa ve Maraş valiliklerinde bulunduysa da tekrar İstanbul”a alınarak yeniden önemli ilim ve devlet işlerinin başına getirildi. Ölümüne kadar beş defa adliye, üç defa maarif, iki defa evkaf, birer defa dahiliye, ticaret ve ziraat nazırlığı etmiştir. Bu arada Şurayı Devlet reisliği ve valiliklerde de bulundu. Bu geniş siyasi hayatına rağmen Cevdet Paşanın ilim tarafı çok daha kuvvetlidir. Tarihi, usul ve üslup bakımından, o zamana kadar yazılanların hepsinden üstündür. Mecellesi, yakın zamana kadar kullanılan gayet sağlam düsturları içinde toplar. İki ciltlik «Kısas-ı Enbiya» sı Türkçe bakımından çok güzeldir.
Başlıca Eserleri
Tarih-i Cevdet: 12 cilttir. Osmanlı Devletinin 1774-1825 seneleri arasındaki tarihini anlatır.
Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i Hulefa: 12 kısımdır. Cevdet Paşanın en tanınmış eseridir. Hazret-i Adem”den itibaren bir çok peygamberin, İslam halifelerinin, İkinci Murad”a kadar Osmanlı padişahlarının tarihinden bahseder.
Tezakir-i Cevdet: Devrinin siyasi, içtimai, ahlaki cephesini anlatmıştır.
Ma”ruzat: Sultan İkinci Abdülhamid”e 1839-1876 yılları arasındaki tarihi ve siyasi hadiseleri takdim etmek için hazırlanmıştır.
Mecelle: Ahmed Cevdet Paşa başkanlığında bir hey”et tarafından hazırlanmıştır.
Divançe-i Cevdet: Gençliğinde yazdığı şiirleri, Sultan İkinci Abdülhamid”in emriyle bu kitapta toplamıştır.
Kavaid-i Osmaniye: Fuad Paşayla birlikte yazdığı dil bilgisi kitabıdır.Ayrıca
- Belagat-ı Osmaniye – Kavaid-i Türkiye,
- Takvim-ül Edvar-Miyar-ı Sedad,
- Adab-ı Sedat fi-İlm-il-Adab,
- Hülasatül Beyan fi-Te”lifi”l -Kur”an,
- Asar-ı Ahd-i Hamidi,
- Hilye-i Seadet,
- Ma”lumat-ı Nafia
adlı eserleri çeşitli mevzulardan bahsetmektedir.