Kör bıçak ele, iş bilmeyen avrat dile
Kör bıçak işe yaramaz ama insanın elini keser; iş bilmeyen kadın da çok konuşmaktan başka bir şey yapmaz.
Kardeş kardeşi bıçaklamış dönmüş yine kucaklamış
Bazen insan, kendi öz kardeşine bile büyük bir kötülük yapabilir. Ama o kötülüğün kardeşini büyük bir zarara sürükleyeceğini görünce pişmanlık duyar ve yaptığını düzeltme gayreti içine girer. Kardeşi tam mahfolmak ve uçurumdan yuvarlanmak üzereyken içi sızlar ve imdadına yetişir. / Sevgi bağı, bazen kan bağından daha güçlü olarak ortaya çıkar. Kardeş kardeşten vazgeçebilir; ama sevgilisi onu el üstünde tutar.
Hesapsız kasap ya bıçak kırar ya masat
* Alacağını ve borcunu bilmeyen, gelirini giderini işine göre ayarlamayan kişi, elinde avucunda bulunanı da kaybeder; zarara uğrar.
* Önlemini iyi almadan, ne yapıp edeceğini iyi düşünmede, bir iş girişiminde bulunan kişi, başarıya ulaşamaz; o iş için gerekli olan imkânları da yitirir.
* İşinin ehli olmayan, ne yapacağını önceden iyi düşünmeyen kişi, işin içinden bir türlü çıkamaz. Bu uğurda baş vurduğu araçlarıda heder eder.
* Hesabını bilmeyen kişi elinde, avucunda bulunan işe yarar şeyleride ziyan eder.
Ölümü gelen öküz, kasap bıçağını yalarmış
* Yaptığı davranışların farkında olmayan, ilerleyen zamanda karşılaşabileceği tehlikeleri sezemeyen kişi, dikkatsiz ve düşüncesiz davranarak kendi hayatına mal olabilecek olaylara sebep olur.
* Eceli gelen her canlı, hayatının sonunu getirecek olayların ortaya çıkmasına yol açar.
Bıçak yarası geçer dil yarası geçmez
* Bıçak ya da herhangi bir silâhın açtığı yara bir süre sonra iyileşir, vücutça onulur. Ama dilden çıkan kötü ve acı sözlerin gönülde açtığı yara, bıraktığı izi kolay kolay kapanmaz; her hatırlamada yeniden açılır, insana üzüntü verir.
* Bıçak, satır, çivi gibi ve delici şeyleri yarası bedenin görünür yerinde olduğu için bunları tedavi etmek kolaydır. Söz ve yazı ile açılan yara kalpleri incitir, gönülleri yaralar. Gönül yarası ise geçmez, insanın içini hatırladıkça sızlatır.
* Fiziksel olan yaralar kısa bir süre sonra kapanır. Gönül yarası ise çok uzun süre kapanmaz, kolay kolay iyileşmez.
* Onura dokunan hakaret, ağır söz gibi gönül kırıcı davranışlar hiçbir zaman unutulmaz. Dil gönlü yaralar bu yüzden dil yarası geçmez. Bıçak yarası bir gün kapanır.
* Dıştan açılan bir yara zamanla kapanır ancak, söylenen bir sözden açılan gönül yarası kolay kolay kapanmaz.
* Söylediğimiz sözler, duygu ve düşüncelerimizin anlatımıdır. Onları ağzımızdan çıkarırken çok iyi düşünmemiz gerekir. Sözümüzün nereye kadar gideceğini, kimlere ne kadar zarar vereceğini kestirmeliyiz. Özellikle başkaları hakkında söyleyeceğimiz sözlerde daha çok dikkatli olmalıyız. Çünkü sözlerimizden alınıp kırılanlar olabilir. Bunlara yol açmamalıyız. Birini sözle kıracak olursak, bunun yaratacağı sonuç, açacağı yaralar büyük olabilir. Söz yaraları, diğer bedenî yaralara benzemez. Onarılması, kapanması oldukça uzun bir zaman gerektirebilir.
Bıçak sapını kesmez
* Bıçağı bıçak yapan demir kısmı ile sap kısmıdır. Demir kısmı, saplı kısmına ilişemez. Ama başka bıçakların saplarına ilişip zarar verebilir. Bunun gibi insanlar da çok yakınlarına, anne-baba-evlâtlarına ve diğer akrabalarına kolay kolay zarar veremez. Aralarında onları bütünleyen, birbirlerine bağlayan bir kan, bir sevgi bağı vardır.
* Kötüler işi düşenlere veya kendilerinden güçlü olan kimselere kötülük yapmaktan çekinirler.
* Bıçak keskin olduğu için kötülere benzetilmiş. Bıçak sapı olmadan iş yapamayacağından sapını kesmez, kötüler de muhtaç olduğu kişilere kötülük yapamaz. Çıkarlarına zarar gelecek her işten çekinirler, yapmazlar.
Gamsız sığır, kasap bıçağını yalarmış
* Yaptığı davranışların farkında olmayan, ilerleyen zamanda karşılaşabileceği tehlikeleri sezemeyen kişi, dikkatsiz ve düşüncesiz davranarak kendi hayatına mal olabilecek olaylara sebep olur.
* Eceli gelen her canlı, hayatının sonunu getirecek olayların ortaya çıkmasına yol açar.
Arık öküze bıçak çalınmaz
* Güçsüz, zayıf, kendisini zor ayakta tutan kimselerden yararlanmaya çalışmak, onlara eziyet edip çile çektirmek doğru değildir; bu yiğitliğin ve insanlığın şaşına yakışmaz.
* Kendisinden bir fayda görülmeyecek kimseye herhangi bir menfaat sağlamak amacıyla boşuna eziyet edilmemelidir. Güçsüz kimseyi ezmek, hırpalamak yiğitlik değildir.
* Güçsüz kimseyi ezmek yiğitlik değildir” anlamında kullanılan bir söz.
Altın eli bıçak kesmez
* Zengin kişi para ile pek çok meselesini halleder, paranın gücü sebebiyle ona zarar vermek zorlaşır.
* Hünerli, işinin ehli kimseyi hayat zorlukları kolay kolay etkileyemez. Bir an zorluklar onu sarssa bile, o yılmadan çalışır; işlerini yoluna kor ve hayatını sürdürür.
* Hünerli kişiye yaşama güçlükleri etki yapamaz. O, bir sarsıntı geçirse bile yıkılmadan işini sürdürür.
Kardeş kardeşi bıçaklamış, dönmüş yine kucaklamış
Kardeşler ne kadar geçimsiz, anlaşmaz, kavgalı, dargın olurlarsa olsunlar yine de kötü bir durumda birbirlerine yardım ederler. Çünkü onları birbirine bağlayan bir kan bağı vardır ortada.
İyiliğe iyilik olsaydı, koca öküze bıçak olmazdı
Dünyamızda her zaman iyiliğe karşı iyilik yapılmaz. İyiliğe karşı kötülük de yapılır. Yoksa ömrü boyunca sahibine hizmet etmiş ve bir kazanç sağlamış öküz, yaşlanınca sahibi tarafından kesilmezdi.
Kesmez bıçak ele, iş bilmeyen avrat dile
Körleşmiş bir bıçak işe yaramaz ama insanın elini keser; işini bilmeyen bir hanım da çok konuşmaktan, gevezelikten başka bir iş yapmaz.
Kesmez bıçak ele yavuz, iş bilmeyen avrat dile yavuz
Körleşmiş bir bıçak işe yaramaz ama insanın elini keser; işini bilmeyen bir hanım da çok konuşmaktan, gevezelikten başka bir iş yapmaz.
Arık öküze bıçak olmaz
Güçsüz, zayıf, kendisini zor ayakta tutan kimselerden yararlanmaya çalışmak, onlara eziyet edip çile çektirmek doğru değildir; bu yiğitliğin ve insanlığın şanına yakışmaz.
Kör bıçak ele yavuz, iş bilmeyen avrat dile yavuz
Körleşmiş bir bıçak işe yaramaz ama insanın elini keser; işini bilmeyen bir hanım da çok konuşmaktan, gevezelikten başka bir iş yapmaz.
İşini bilmeyen kasap, ne bıçak kor ne masat
Önlemini almadan, ne yapıp edeceğini düşünmeden, bir iş girişiminde bulunan kişi, başarıya ulaşamaz; o iş için gerekli olan imkânları da yitirir.
Keskin bıçak olmak için, çok çekiç yemek gerek
Hayatta başarılı olmak için; çok çalışmak, sıkıntı çekmek, emek harcamak gerekir. Bu süreçte kişiler tecrübe edinirler. Tecrübeli kişiler başarıya daha kolay ulaşırlar.
Öküzün gamsızı, kasap bıçağını yalarmış
* Yaptığı davranışların farkında olmayan, ilerleyen zamanda karşılaşabileceği tehlikeleri sezemeyen kişi, dikkatsiz ve düşüncesiz davranarak kendi hayatına mal olabilecek olaylara sebep olur.
* Eceli gelen her canlı, hayatının sonunu getirecek olayların ortaya çıkmasına yol açar.
Bıçak yarası onulur, dil yarası onulmaz
Bıçak ya da herhangi bir silahın açtığı yara bir süre sonra iyileşir, vücutça onulur. Ama dilden çıkan hakaretlerin, kötü ve kırıcı sözlerin gönülde açtığı yara, bıraktığı iz kolay kolay kapanmaz; her hatırlamada yeniden açılır, insana üzüntü verir.
Gamsız öküz, kasabın bıçağını yalarmış
Hayatı ciddiye almayan, karşılaşabileceği tehlikelere aldırış etmeden dikkatsiz ve tedbirsiz davranan kişiler, canlarına mal olabilecek çok tehlikeli işlere girişebilirler.
Bıçak kınını kesmez
Bıçağı bıçak yapan demir kısmı ile sap kısmıdır. Demir kısmı, saplı kısmına ilişemez. Ama başka bıçakların saplarına ilişip zarar verebilir. Bunun gibi insanlar da çok yakınlarına, anne-baba-evlâtlarına ve diğer akrabalarına kolay kolay zarar veremez. Aralarında onları bütünleyen, birbirlerine bağlayan bir kan, bir sevgi bağı vardır.
Bıçak yarası geçer, dil yarası geçmez
Bıçak ya da herhangi bir silahın açtığı yara bir süre sonra iyileşir, vücutça onulur. Ama dilden çıkan hakaretlerin, kötü ve kırıcı sözlerin gönülde açtığı yara, bıraktığı iz kolay kolay kapanmaz; her hatırlamada yeniden açılır, insana üzüntü verir.
Arık öküze bıçak çalınmaz
Güçsüz, zayıf, kendisini zor ayakta tutan kimselerden yararlanmaya çalışmak, onlara eziyet edip çile çektirmek doğru değildir; bu yiğitliğin ve insanlığın şanına yakışmaz.
Eceli gelen öküz, kasap bıçağını yalarmış
* Yaptığı davranışların farkında olmayan, ilerleyen zamanda karşılaşabileceği tehlikeleri sezemeyen kişi, dikkatsiz ve düşüncesiz davranarak kendi hayatına mal olabilecek olaylara sebep olur.
* Eceli gelen her canlı, hayatının sonunu getirecek olayların ortaya çıkmasına yol açar.