Yatan kurttan, yeler tilki yeğdir
* Çok güçlü olup da çalışmayan, soylu olup da bir şeyler üretmeyen, tembel tembel oturup onun bunun sırtından geçinen kimselerden; güçsüz olup da çalışan, boş oturmayan ve geçimini sağlamak için uğraşan kimseler daha iyidir.
* Fazla güçlü olmadığı halde çalışan, birşeylerle meşgul olan kimse, güçlü olupta çalışmayandan daha başarılı olur. / Güçlü ve kuvvetli olmadıkları halde kimseye muhtaç olmamak için çalışan ve geçimlerini sağlamak için gayret gösterenler; soylu olup, güçlü olupta tembel tembel oturanlara yeğlenirler.
* Ekmeğini çıkarmak ve iyi kazanç elde etmek için sürekli çalışmak, iş peşinde koşmak gerekir. Tembellik ayıptır. Kişi kendi geçimi için çalışmalıdır. Çalışan fakir bir kimse çalışmayan zenginden daha iyidir. Boş duranı şeytan bile sevmezmiş.
Ürümesini bilmeyen it, sürüye getirir kurt
* Bir toplulukta nasıl davranılması gerektiğini bilmeyen kimseler, kendileriyle birlikte başkalarının da başına dert açarlar.
* Ölçülü, yerinde ve hesaplı konuşmasını bilmeyen kimse, durup dururken başına dert açar ve çevresindekiler için tehlikeli bir durum meydana getirir. Beceriksiz kimseler iyilik yapayım derken zarara yol açarlar. Konuşmasını bilmeyen, ulu orta laşar eden kimseler, çevrelerindekileri güç durumda bırakırlar.
Sayılı koyunu kurt kapmaz
* Birine teslim edeceğiniz bir şeyi eğer sayarak, ölçerek ya da tartarak verirseniz, emanet alan kişi onu daha iyi korur; içinde bir kötülük varsa bile, sayılı olduğunu bildiğinden ötürü bundan vaz geçer; dikkatli olur.
* Nitelik ve niceliği belli olan bir şeyden çalmak yada eksiltmek pek kolay değildir. Sayısı ve miktarı tespit edilerek bir kimseye teslim edilmiş eşya iyi korunur. “Sayı ile aldım sayı ile teslim edeceğim” diye düşünülür.
* Miktarı saptanarak bir kimseye teslim edilmiş olan eşya iyi korunur.
Sürüden ayrılanı kurt kapar
* Herkesin tuttuğu yolu bırakıp ayrı bir yol tutturanlar, herkesin yaptığını yapmayanlar, ya da arkadaşlarının yardımıyla yapılan bir işten ayrılanlar büyük zarara uğrarlar.
* Ortak iş yaptığı yada birlikte hareket ettiği arkadaşlarından ayrılıp tek başına iş yapma yolunu tutan kimse, koruyucusuz, desteksiz kalır. Başına buyruk davranan kimse büyük zararlara uğrar.
* Arkadaşlarından ayrılıp tek başına iş yapma yolunu tutan kişi, koruyucusuz, desteksiz kalır; büyük zararlara uğrar.
* Bir amaç uğruna birlikte gidilen yoldan geri dönen büyük zararlara uğrar. Birlik, yenilemeyen, karşı konulamayan büyük bir güçtür. Büyük amaçlara ulaşmak için mutlaka birliğe* birlikteliğe ihtiyaç vardır. Birliğin içine alınacaklar amaca hizmet edebilecekler olmalı. Birliğe girecek olan da bu amaca içtenlikte inanmalıdır. Ancak kimileri katıldıkları gruptan zamanla ayrılmak durumunda kalırlar. Bu davramşlarının arkasında genellikle bencillikleri yatmaktadır. Yarar sağlayabileceklerini düşünürler ama bu düşünceleri boşa çıkar. Çünkü oluşan birliği istemeyenler tarafından öncelikle öyleleri yok edilirler. Yarar sağlayacakları yerde büyük zararlara uğrarlar.
Ölmüş eşek kurttan korkmaz
* Bazı sebeplerden ötürü çok sıkıntı ve acı çeken, felâket üstüne felâket görüp zarara uğrayan, kaybedecek bir şeyi kalmayan kimse, artık hiçbir şeyden korkmaz; ne tehlikeye aldırır, ne de tehdide.
* Herşeyini yitiren ve elinde kaybeden birşeyi kalmayan kimse de müthiş bir cesaret gözlenir. Böyle bir kimse “nasıl olsa kaybedecek birşeyim yok” diye düşünür ve en azılı saldırgana karşı çıkacak cesareti bile kendinde bulur.
Kurt tüyünü değiştirir huyunu değiştirmez
Kötü, zalim kimseler kılık-kıyafetlerini, oturdukları ev ve yerlerini değiştirseler de huylarını değiştirmezler; onların bu kötü yapıları devam edip gider.
Kurt kuzu kaptığı yeri dokuz defa yoklar
Haksız kazanç elde etmek için yöntem bulan kişiler, daha fazla kazanç elde etmek için aynı yöntemi tekrar tekrar denemekten çekinmezler.
Kurt kocayınca köpeğin maskarası olur
* Güçlü, kuvvetli bir kurt ile köpekler kolay kolay başa çıkamazlar, ondan çekinip korkarlar. Bunun gibi her bakımdan güçlü, kuvvetli iken herkesi korkutan, tedirgin eden, yıldıran kişi, bu gücünü-kuvvetini kaybettikten sonra onun bunun, aşağılık kimselerin eğlencesi ve oyuncağı hâline gelir.
* Güçlüyken herkesin kendisinden çekindiği kimse gün gelir gücünü yitirince, güçsüz ve aşağılık kimselerin oyuncağı olur. İnsan düşmeye görsün; döküntü insanlar onu alaya alır, her vesileyle küçümserler.
* Gücünü yitiren kişiler, güçsüzlerin oyuncağı olur. însan bütün davranışlarını geleceğini de göz önünde bulundurarak ayarlamasını bilmeli. Hiçbir şeyin sürekli olmadığı gibi, maddi veya manevi gücünün de sürekli olamayacağını aklından çıkarmamalı. Kişilerle ilişkilerini içinde bulunduğu duruma göre belirlerse, geleceğini düşünmeden hareket ederse; ilerde, gücünü yitirdiği zaman büyük pişmanlıklar duyar. Çünkü insanlar kişinin güçsüz duruma düştüğü anlarda nankör olabilirler. Zamanında bizim sağladığımız imkânlarla yaşayıp, bizim sözümüzden ayrılmayanlar, güçsüzlüğümüzde her şeyi unutarak davranabilir, bizi üzebilirler. Bunları bilmeli, sağlığımızda, güçlülüğümüzde, bunları yitireceğimiz günler için hazırlıklı olmalıyız.
Kurt dumanlı havayı sever
* Kötü niyetli kimseler ortalıktaki karışıklıklardan yararlanma yoluna giderler. Çünkü o anda dikkatler dağılmıştır, kimin ne yaptığı belli değildir. Dolayısıyla kendilerine engel olacak kimselerin bulunmadığı bu ortamı sever ve bu ortamın oluşmasını istekle beklerler.
* Kendi yararına bir iş yapmak için fırsat kollayan kişi, kimsenin bu işe engel olamayacağı,karışık zamanı sever.
* Bazı insanlar fırsatçı olur. Esasen korkak olan fırsatçı insan da, ortalığın karıştığı, insanların birbirine düştüğü zaman dilimlerini kollar ve böyle zamanları ganimet bilir. Kendi yararına bir iş yapmak için fırsat kollayan insan, başkalarının bu işe engel olamayacağı, karışık zamanı sever.
Köpeksiz sürüye kurt girer
* Koruyucusuz kalan yere veya ülkeye düşman girer, saldırır, ne var ne yok hepsini talan eder. Eğer elinizdeki yeri ya da ülkeyi iyi koruyup gözetirseniz, düşman sizden uzak durur ve kötü sonlarla karşılaşmazsınız.
* Koruyucusuz halka, bekçisiz ülkeye düşman saldırır.
Çobansız koyunu kurt kapar
* Elindeki nesneleri kaybetmek, birine kaptırmak istemiyorsanız gereken önlemleri alıp koruyunuz.
* Yöneticisi ve koruyucusu bulunmayan, başsız kalan toplum onun bunun saldırısına uğrar; sonunda dağılıp çözülür.
* Koruyucusu, yöneticisi bulunmayan kişiyi ve topluluğu düşman ezer. Topluluktan ayrılan ve mensup olduğu milletin değer yargılarını hiçe sayan kimse bunun bedelini mutlaka öder.
* Yöneticisiz kişi veya toplumlar başkaları tarafından yok edilir. Değer verilen bir şeyin, bir güzelin düşmanı da çok olur. Böyle değerleri koruyacak, yönetecek birinin bulunması gerekir. Çünkü değerliyi,, güzeli ele geçirmek için kötüler sürekli fırsat kollarlar. Onların bu bekleyişleri ancak bizim korumalarımızla, başlarına vereceğimiz yöneticilerimizle sonuçsuz kalabilir. Değer verdiklerimizin yok olmaması için onları yönetecekleri seçerken çok dikkatli olunmalıdır. Yoksa yine de amaca tam anlamıyla hizmet edilmez.
Ağacı kurt insanı dert bitirir
* Ağaç kurdu, içine yerleştiği bir ağacı veya tahtayı özünden, içten içe yiyerek çürütür ya da kurutur. Dert ve üzüntü de tıpkı ağaç kurdu gibidir. İnsanı içten içe yıpratır, perişan eder, dayanıksız kılar, yiyip bitirir.
* İnsanlar çok fazla üzüldüklerinde sağlıklarını yitirirler” anlamında kullanılan bir söz.
* Kurt, ağacı nasıl içinden yiyerek çürütürse, dert ve üzüntüde insanı öyle yıpratır. Nice sağlam görünüşlü ağaç vardır ki, ansınız kuruduğunu yada hafif bir esintiyle yıkıldığını görürüz. Ağacı görünmeyen kısmından kemiren kurt gibi, insanıda gam ve keder için için bitirir. Bunun gibi, sağlıklı bir insanın birden çöküşüne, basit bir hastalıkla başedemeyip ölmesine tanık oluruz.
Aç kurt insana saldırır
* Beslenmek yaşamanın temel kuralıdır.Tüm canlılar hayatlarını devam ettirmek için besin ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırlar, zorda kalan her canlı kendisinden beklenmedik davranışlar ortaya koyabilir.
* Bütün canlılar hayatlarını sürdürmek için yiyeceğe ihtiyaçları vardır, aç kalan her canlı kendililerinden umadık davranışlar yaparlar.
Aç kurt bile komşusunu dalamaz
* Komşu hakkı çok yücedir. Komşuya hangi şartlarda olursa olsun, aç ya da zengin iyi davranılmalıdır. Çünkü toplumun dirlik ve düzenliği bir yönüyle buna bağlıdır.
* İnsan her ne kadar kötü olursa olsun, zararı komşusuna dokunmamalıdır. Kurtlar bile komşuluk hukukuna saygılıdır. Birlikte yaşamak zorunda insanların da, dirlik ve düzenlik içinde birbirine iyi davranması gerekir.
Aç kurt yavrusunu yer
Aç olan, açlığını gidermek için, akla hayale gelmedik her türlü canavarlığı yapabilir.
Açık yaraya kurt düşmez
* Dürüst davranan ve gizli saklısı olmayan insanlar ilerleyen zamanda geçmişiyle ilgili sıkıntı yaşayacak bir olayla karşılaşmazlar.
* Sakınılan, üzerine çok düşülen şeyler daha çok kazaya ve zarara uğrar.
Yalnız kalanı kurt kapar
Yardımcısı olmayan kişi savunmasız kalır. Her zaman, her yerde kendini tehlikelere karşı koruyup kollayamaz.
Kurtlu baklanın kör alıcısı olur
Değersiz, işe yaramaz, kötü şeylerin de müşterisi olur. Onları kimileri anlamadığı, kalitesini bilmediği için alır; kimileri de kendileri bakımından bizim kavrayamadığımız bir değer ifade ettiği için alır.
Kurtla ortak olan tilkinin hissesi, ya tırnaktır, ya bağırsak
Güçlü biri ile hileci birinin ortaklığında, hileci kişi daha az pay almaya razı olmalıdır. Yoksa yaşamı tehlikeye girer.
Aç kurt aslana saldırır
Aç olan, karnını doyurabilmek için kendinden güçlü varlıklara saldırmaktan, onlarla savaşmaktan kaçınmaz. Bu uğurda ölümü bile göze alır. Rızkı için en tehlikeli yolları denemekten kaçınmaz.
Tevekkelin gemisi batmaz, eşeğini kurt yemez
Tedbirini aldıktan sonra fazla titizlikten uzak duran, her şeyi artık Yüce Allah`a bırakıp boyun eğen kimsenin malına, işine zarar gelmez.