Yiğidin sözü, demirin kertiği
* Yiğit, mert kimseler sözlerinin eridirler. Onlar verdikleri sözden geri dönmezler, sözlerini inkâr da etmezler. Bu tıpkı bir demir üzerine açılmış çentik gibi meydandadır, kolay kolay yok olmaz.
* Dürüst ve mert kimse sözünden dönmez. Bu söz, demirin kertiği gibi sağlam, besbelli ortadadır; değişmez. Mert insan sözünden dönmez; ne pahasına olursa olsun sözünü yerine getirmeye çalışır. Demirin kertiği nasıl görülüyorsa, ortadaysa, yiğidin sözü de değişmez.
* Mert adam sözünden dönmez. Bu söz, demirin kertiği gibi besbelli ve ortadadır; değişmez.
İşleyen demir ışıldar
* Durağan durumdan hareketli duruma geçmek ve çalışmak, insandaki hantallığı, isteksizliği ve uyuşukluğu söküp atar; onu canlı, yetenekli ve verimli kılar. Ruhen ve bedenen güçlendirdiği gibi, maddî yönden de kazançlı yapar.
* Bir iş yapmadan oturan kimse bildiklerini unutur, yeteneklerini yitirir. Çalışan kişi hem daha mutlu olur hem de bilgi ve becerisini artırdığı için daha yararlı işler yapabilir.
* Çalışkan ve hareketli insanların hem sağlıklı, hemde hayat dolu olduklarını görürüz. Oysa, tembel tembel oturan kimse hantallaşır, iş yapma yeteneğini kaybeder. Çalışkan kimse gittikçe açılır, daha yararlı işler yapar.
Demir nemden insan gamdan çürür
* Bir demirin paslanıp niteliğini kaybetmesine nasıl nem sebep oluyorsa bir insanın yıpranmasına, çöküntüye uğramasına, için için erimesine, harap olmasına da üzüntü, sıkıntı ve çeşitli dertler sebep olur. Bu bakımdan insan her olur olmaz şeyi kendisine dert edinmemelidir.
* Nem demiri nasıl paslandırır, çürütürse gam da insam öylece yıpratır, harap eder.
* Keder, ağaç kurdunun ağacı için için yemesi gibi, insanı içinden, yüreğinden vurur. Nem demiri nasıl paslandırır, çürütürse; gamda insanı öyle yıpratır, harap eder.
Demir tavında dövülür
* Demirin istenilen biçime sokulabilmesi, çekiçle dövülüp işlenebilmesi için önce ateşte ısınıp kızarması, yumuşaması gereklidir. Bunun gibi her işin yapılması, o işten iyi netice alınması için de en uygun zamanı kollamak ve bundan yararlanmak gereklidir.
* Bir işin yapılması için uygun olan bir zaman, bir durum vardır.” anlamında kullanılan bir söz.
* Her şeyin yapılacağı belirli bir zamanı vardır.
* Olumlu işler, elde edilen başarılar hep zamanında yapılmışlardır. Başarı ile zaman arasında kopmaz bir bağ bulunur. Yapılacak işten başarı elde etmenin tek yolu o işe uygun zamanda başlamaktır. Zaman bir başka deyişle, fırsattır. Fırsatlar, değerlendirildiğinde başarı elde edilir. Zamanında fırsatları iyi değerlendirmeyen, işi yapılması gereken zamanda yapmayanın başarıya ulaşması düşünülemez. Bir iş için gerekli olan şartların hazır olması, o işin zamanını bize gösterir. Böyle zamanlarda yapacağımız işlerden olumlu sonuç elde edebiliriz.
Demir tavında dilber çağında
* Bir işin başarılması için, o an değerlendirilmesi gereken zaman dilimleri vardır.
* Her işin yapılması için en uygun olan bir zaman, bir durum vardır. Demir ateşte ısınıp kızardığı zaman yumuşar, dövülüp biçimlendirilir. Güzeller de taze, körpe iken sevilir, evlendirilir.
Çalışan demir pas tutmaz
* Durağan durumdan hareketli duruma geçmek ve çalışmak, insandaki hantallığı, isteksizliği ve uyuşukluğu söküp atar; onu canlı, yetenekli ve verimli kılar. Ruhen ve bedenen güçlendirdiği gibi, maddî yönden de kazançlı yapar.
* Bir iş yapmadan oturan kimse bildiklerini unutur, yeteneklerini yitirir. Çalışan kişi hem daha mutlu olur hem de bilgi ve becerisini artırdığı için daha yararlı işler yapabilir.
* Çalışkan ve hareketli insanların hem sağlıklı, hemde hayat dolu olduklarını görürüz. Oysa, tembel tembel oturan kimse hantallaşır, iş yapma yeteneğini kaybeder. Çalışkan kimse gittikçe açılır, daha yararlı işler yapar.
Demir nemden, insan gamdan çürür
* Nem demiri nasıl paslandırıp çürütürse gam da insanı öylece yıpratır.
* Bir demirin paslanıp niteliğini kaybetmesine nasıl nem sebep oluyorsa bir insanın yıpranmasına, çöküntüye uğramasına, için için erimesine, harap olmasına da üzüntü, sıkıntı ve çeşitli dertler sebep olur. Bu bakımdan insan her olur olmaz şeyi kendisine dert edinmemelidir.
Demir ıslanmaz, deli uslanmaz
Her nesnenin, her insanın değiştirilemeyen bir niteliği bulunur. Demir suya atılsa da yumuşamaz, delice davranışları olan kişilerde bu huylarından geçmezler.