Acı söz insanı dininden tatlı söz yılanı deliğinden çıkarır
* Onur kırıcı, sert, kötü sözler insanı öfkelendirir; sabrını taşırır, çileden çıkarır, hoş olmayan davranışlara sürükler. Bunun aksine yumuşak, tatlı, hoş sözler de öfkeli, geçimsiz, saldırgan insanları yatıştırabilir; zarar vermelerinin önüne geçip onları doğru yola sokabilir.
* Her şey güzel söz ile olur, acı söz ile hiçbir sonuç elde edilmez.
İnsanın eti yenmez, derisi giyilmez; tatlı dilinden başka nesi var
* İnsan kendisini ancak tatlı diliyle sevdirebilir.
* İnsan kendini tatlı dili ile sevdirir. Bu özelliği onu; eti, derisi, sütü, yumurtası vb. için beslenen ve sevilen hayvanlardan ayırır.
Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır
* Gönül alıcı, okşayıcı sözlerle karşımızdakinin inadı yenilebilir.
* Herkes tatlı dille söylenen sözlerden etkilenir. Tatlılıkla, gönül okşayarak söylenen söz, azgın düşmanı bile yola getirir. Bu bakımdan insan; okşayıcı, gönül alıcı sözlerle karşısındakinin inadını yok edebilir.
Buğday ekmeğin yoksa buğday dilin de mi yok
* Görüştüğün kimseyi ağırlayacak, onun istediklerini yapacak durumda olmayabilirsin ama tatlı dille onun gönlünü hoş edebilirsin.
* Bir misafiri ağırlamak için iyi yiyecekler, içecekler hazırlamak şart değildir. Tatlı dilimiz, konuğumuz için en güzel ikramdır.
Tatlı söz can azığı, acı söz baş kazığı
* Gönül alıcı, okşayıcı sözlerle karşımızdakinin inadı yenilebilir.
* Gönül alıcı söz, en sert, en azgın insanı bile yumuşatır. Kötü söz karşısında ise, insan çileden çıkar; ölümü bile göze alır.
Tatlı söz dinletir, tatsız söz esnetir
* Güzel bir konuşmayı dinlemeyi herkes sever, sıkıcı bir konuşma dinlemek zorunda kalanlar, sıkıldıklarını belli etmekten kendilerini alamazlar.
* İnsanlara karşı hitabet çok önemlidir, uzmanlık ve yetenek gerektirir. Güzel ve etkileyici bir konuşmayı herkes severek dinler. Sıkıcı ve etkisiz bir konuşmayı dinlemek zorunda kalanlar, sıkıldıklarını belli etmekten kendilerini alamazlar. Dinleyiciler esnerler, uyuklarlar veya ilgilerini başka yönlere verirler.
Bülbülün çektiği dili belası
İlerisi düşünülmeden söylenen söz insanın başına dert açabilir.
Dilim seni dilim dilim dileyim, başıma geleni senden bileyim
* Kişinin başına ne gelirse dilini tutmamasından gelir.
* İnsanların başına kimi felâketler, sıkıntılar da çok kez dilleri yüzünden gelir. Dilini tutmayan, ne zaman ve nasıl konuşacağını bilmeyen insanların başlarına belâ geldiği ve bu yüzden pişmanlık duydukları çok görülmüştür.
Dilin cirmi küçük, cürmü büyük
* Dil küçük bir nesnedir ama söylediği kötü sözlerle kişinin başını belaya sokarak büyük suç işler.
* Duygu ve düşünceleri aktarma, konuşma organımız olan dil, küçük hacimli bir nesnedir. Küçük olmasına küçüktür ama büyük suçlar onunla işlenir. Kimi zaman sarf ettiği kötü sözler insanın başını belaya sokup felaketini hazırlayabilir.
Dilin kemiği yok
* İnsan doğru veya yanlış her şeyi söyleyebilir anlamında kullanılan bir söz.
* Dil kolayca her yana dönebilir. Bu özelliğe sahip olan dilde, her türlü kelimeler de kolayca çıkar; insan doğru olmayan, birbiriyle çelişkili sözleri söyleyebilir; önce söylediğini sonra inkâr edip başka şekle çevirebilir.