Ustanın çekici bin altın
* Sanatkar kimseler bir çok kişinin yapamadığı bir işi çok kısa bir sürede küçük bir hareketle yapıverirler.
* Bir çok kimsenin uğraşıp yapamadığı bir işi, uzman, işini bilen bir kimse küçük bir dokunuşla yapıverir. Bundan dolayı işin ehli olanın ne küçük emeği bile çok değerlidir. İnsan emeği kutsaldır. Bilgiyle, ustalıkla donatılmış olan emek, en olmayacak sanılan güç işleri olur kılar.
Söz gümüşse sükut altındır
* Konuşmak her ne kadar iyiyse de, susmak bazen konuşmaktan daha iyi sonuç verir. Öyle ki, hiç ummadığı zamanda bile kişinin sarf ettiği sözler başına iş açabilir; onu zor duruma sokabilir.
* Konuşmak güzel, hatta yararlıda olabilir. Ama susmak ondan iyidir. Çünkü konuşmak insanın başına bir takım işler açabilir yada sözüne yalan katmak zorunda kalır. Oysa susan kimse için böyle birşey söz konusu değildir. Konuşmanın ve dinlemenin yeri ve zamanı vardır. Susmak bazen konuşmaktan daha iyi sonuç verir. Susması gereken yeri ve zamanı iyi bilen kişi, çevresinde sevilir ve sayılır.
* Konuşmak güzel, yararlı bir şey olabilir. Ama susmak ondan iyidir. Çünkü konuşmak insanınbaşına birtakım işler açabilir. Susan için böyle bir şey söz konusu değildir.
* Susmak çoğu kez konuşmaktan daha yararlıdır. Yerinde konuşmasını, yerinde susmasını bilmek gerekir. Kişi yersiz konuşmalarıyla başına iş açabilir. Oysa susan kişi için böyle bir tehlike söz konusu değildir. Ayrıca dinleyen kişi, karşısındakinden çok şey öğrenir. Öyleyse konuşmanın da, susmanın da bir zamanını, yerini bilmek gerekir. Gümüş ve altın değerli madenlerdir. Gümüş değerli olmakla birlikte zamanla kararması, parlaklığım yitirmesi nedeniyle altmdan daha az değere sahiptir. Çünkü altın kararmaz, parlaklığını yitirmez, dış özelliklerle değerinden bir şey eksilmez. Susmak da çoğu kez konuşmaktan daha yararlı olmakla, gümüş karşısında altının değerindedir. Öyle yerler olur ki susmasım bilmek kişiye bir erdemlik kazandırır; konuşmak ise başkasını kırmaya, yanlış anlaşılmalara neden olabilir. Dinleyen başkasından çok şeyler öğrenir, konuşan yeni bir şey öğrenmez, bildiklerini aktarır. Önemli olan konuşulması gereken yer ile susulması gereken yerleri bilmektir.
Sanat altın bileziktir
* Sanat bir kimsenin bir işi en iyi bir biçimde her yerde ve şartta yapmasıdır.
* Kişinin elindeki sanat, değeri hiç eksilmeyen bir servettir. Altını değerli kılan, değişik durumlarda, değişik ortamlarda değerini yitirmemesidir. Kişinin ustalaştığı bir beceri de altm gibi değerli sayılır. Çünkü onun değeri her zaman aynıdır, değişmez. Öyle bir kişi asla aç kalmaz. Kendi sanatını her yerde kullanıp geçimini sağlayabilir. Ama belirli bir sanatı olmayan kişi herkesin yapabileceği işlerde kendisine ihtiyaç duyulduğunda bir iş bulabilir ki bu iş de sürekli olmaz. Bu nedenle herkes ilgi duyduğu bir konuda çalışıp bir beceri sahibi olmalıdır.
* İnsanın elindeki sanat, değeri hiç eksilmeyen altın gibidir. İnsanlar dara düşünce nasıl elindeki altını bozdurur paraya çevirirse, sanatınıda her zaman değerlendirme olanağına sahiptir. Sanat sahibi kişi her yerde iş bulur, işsiz kalmaz. Her şey gün gelir değerini yitirebilir, ancak sanat, değeri hiç eksilmeyen bir servet gibidir. Çünkü sanat, bir kimsenin bir işi her yerde, her şartta yapmasıdır.
Martta yağmaz Nisanda dinmezse sabanlar altın olur
Mart ayı oldukça soğuk bir aydır. Bu ayda yağmurun yağması ürün için iyi değildir. Nisan ise havaların ısınmaya başladığı bir aydır. Bu ayda yağacak yağmur, hem de çok yağacak yağmur ürün için oldukça faydalıdır, verimi artırır ve çiftçiyi son derece memnun eder.
Eşeğe altın semer vursalar eşek yine eşektir
* Hiçbir yeteneği, bilgisi olmayan, kavrayıştan ve faziletten yoksun kimse, hangi mevkiye geçerse geçsin, ne kadar yetki ve mal sahibi olursa olsun değerli ve saygın kılınamaz. Kısa zaman içinde gerçek kişiliğini, bayağı ve kötü olduğunu tavır ve davranışlarıyla belli eden bu gibi kimselerin aslını kimi unsurlarla değiştirmek mümkün değildir.
* İnsanlık değerinden yoksun kişi, kılık kıyafetle, ünvan ve sandalye ile değer kazanmaz. Oyine bayağı ve düşüktür.
* Kişinin değeri, ancak insanlık erdemleri ile artar. Düşük karakterli bir kimse, göz kamaştırıcı bir dünyalığa kavuşsa bile, yinede aşağılık kalır. İnsanlık değerinden yoksun kişi, kılık kıyafetle, ünvan ve sandalye ile değer kazanmaz. O yine bayağı ve düşüktür.
* Kılık kıyafet insana kişilik kazandırmaz. Kişiye değer biçtiren, onun davranışları ve düşünceleridir. Tutum ve davranışları ile insana değer verilir. Kötü tutum ve davranışlarıyla herkesin nefretini kazanan birinin kılık kıyafetle kendine değer verdirmeye kalkması boşunadır. Öyleleri ancak kendilerini yeterince tanımayanları kısa bir süre için kandırabilirler. Zamanla gerçek kişilikleri ortaya çıkar ve nasıl bir yapıda oldukları anlaşılır. İnsanların kılık ve kıyafetinin güzelliğine, değerliliğine değil, davranışlarının ve düşüncelerinin güzelliğine bakarak hükmümüzü vermeliyiz.
Bülbülü altın kafese koymuşlar “vatanım” demiş
* İnsan, özgürlüğünü ancak vatanında bulur. Bu bakımdan vatan en değerli varlığıdır insanın. Orda doğmuş, orda büyümüş, orda doymuş, orda tatmıştır mutluluğu. Bu sebeple yurdundan uzakta yaşamak, ne denli bolluk içinde olursa olsun insana zor gelir. Nasıl ki bülbül asıl vatanı olan yeşil tabiatı, kanat çırpacağı mavi gökleri özleyip ister ve altın kafesten kurtulmaya çalışırsa, insan da (hele bir de tutsaksa) özgür yaşayacağı vatanını ister ve hasretini çeker.
* İnsan doğup büyüdüğü ortamdan, yurdundan uzakta ne kadar iyi bir yaşama ortamında bulurnursa bulunsun, yinede yurdunu arar; onun özlemini çeker.
* Hiçbirşey insanı yurdunu sevmekten alıkoyamaz. İnsanın vatanını sevmesi kendini, kendi özünü sevmesi demektir. Kişi, orada doğmuştur, orada büyümüştür, acı tatlı günlerini orada geçirmiştir.
Altın eli bıçak kesmez
* Zengin kişi para ile pek çok meselesini halleder, paranın gücü sebebiyle ona zarar vermek zorlaşır.
* Hünerli, işinin ehli kimseyi hayat zorlukları kolay kolay etkileyemez. Bir an zorluklar onu sarssa bile, o yılmadan çalışır; işlerini yoluna kor ve hayatını sürdürür.
* Hünerli kişiye yaşama güçlükleri etki yapamaz. O, bir sarsıntı geçirse bile yıkılmadan işini sürdürür.
Altının kıymetini (kadrini) sarraf bilir
* Bir kimsenin veya bir şeyin gerçek değerini, ancak bu konulardan anlayan, uzmanlığı bulunanlar bilir.
* Bir kimsenin, bir şeyin değerini, ancak o konulardaki uzmanlığı bulunanlar bilir. Yani Değer bilmeyenlerden değer biçmelerini beklememeliyiz.
Altın yere düşmeyle değer kaybetmez
Yetenekli, dürüst ve değerli bir kişi bulunduğu yüksek yeri (makam-mevki) yitirip önemsiz bir yerde bulunmak zorunda kalsa bile değerinden bir şey kaybetmez.
Altın eşik gümüş eşiğe muhtaç olur anlamı
* Ne varlığa, ne makama güvenmemeli; hiç kimseye yukarıdan bakılmamalıdır. Gün gelir insan elindeki varlığı yitirip yoksullaşabilir, bir zamanlar kendisinden daha yoksul olan bir kişiye muhtaç olabilir. Mevkisini de kaybedebilir ve kendisinden daha önce altta olan insanların emrinde çalışmaya mecbur kalabilir.
* Yeryüzünde insanlar yetenek, zekâ, para, şöhret ve mevki bakımından birbirlerinden farklı durumlarda bulunurlar. Bu, olağandır. Atasözünde «altın eşik» sözüyle kastedilen, üstün durumda olan kişilerdir. Bu üstünlük para, mevki veya yetenek bakımından olabilir.
Altın anahtar her kapıyı açar
* Para güçlü bir araçtır. Paranın halledemeyeceği, ortadan kaldıramayacağı engel ya da mesele yok gibidir. Çünkü insanlar çıkarlarına, nefislerine düşkündürler. Bu düşkünlük onları zayıf bırakır. Para da bu zayıf insanları kolayca elde eder. Dolayısıyla karşılığını para ile ödediğinizde, insanlar pek çok engeli önünüzden kaldırır; istediğiniz şeyi kolayca elde edersiniz.
* Para ile bütün engeller ortadan kaldırılır; bütün güçlükler yenilir; istenilen birçok şey elde edilebilir.
Allah gümüş kapıyı kaparsa altın kapıyı açar
* İşleri kötü giden kişi Allah`tan umut kesmemelidir. Rahmeti bol olan Yüce Allah, kimseyi rızksız koymaz. Allah`ın bir sebeple bizi içine düştüğümüz kötü durumdan çıkarıp, daha iyi ve güzel bir duruma kavuşturacağına inancımız tam olmalıdır.
* İşi bozulan kişi umutsuzluğa düşmemelidir. Allah’ın onu eskisinden daha iyi bir işe kavuşturacağına inanmalıdır.
* Ele geçen önemli bir fırsatı kaçırmış olabilirsiniz. Fakat böyle bir durum karşısında ümitsizliğe kapılmamalı, üzerimize düşeni yapmaya devam etmeliyiz. Bu kararlılık ve ümitle, kaçırdığımız fırsattan daha önemlisini karşımızda buluruz.
Altın adı pul oldu, kız adı dul oldu
Uygunsuz davranışları yüzünden temiz tanınan kişiliği lekelendi.
Altın ateşte, insan mihnette belli olur
* Altına benzeyen maddenin altın olup olmadığı ateşe dayanıklılık derecesi ile anlaşıldığı gibi bir kişinin değeri de sıkıntılara katlanma, zorlukları yenme ve benliğini koruma gücü ile ölçülür.
* Bir maddenin altın olup olmadığı ateşe dayanıklılık derecesi ile daha iyi anlaşılır. Bir kimsenin gerçek değeri de sıkıntılı bir durumda takındığı tavırla ölçülür. Değerli insan, sıkıntılar karşısında kişiliğinden ve onurundan hiçbir şey yitirmez.
Altın yere düşmekle pul olmaz
* Üstün nitelikli kişinin değeri, bulunduğu yerden uzaklaştırılmasıyla azalmaz.
* Yetenekli, dürüst ve değerli bir kişi bulunduğu yüksek yeri (makam-mevki) yitirip önemsiz bir yerde bulunmak zorunda kalsa bile değerinden bir şey kaybetmez. Çünkü insanın değeri, bulunduğu makam ile değil, kişiliği ile ölçülür.
Altın pas tutmaz
Şerefli, onurlu, temiz insana hiç kimse leke süremez.
Altın tutsa toprak olur (veya altına yapışsa elinde bakır kesilir)
* Giriştiği işlerde büyük talihsizliklere uğrayan kimsenin durumunu anlatan bir söz.
* Talihi olmayan bir kimsenin hemen hiçbir işi yolunda gitmez. Bir şeyden yararlanmaya, bir iş yapmaya kalkışsa karşısına umulmadık engeller çıkar. Çoğu şeyin faydasını göremez.
Nisan yağmuru; altın araba, gümüş tekerlek
* Nisan da yağan yağmur ürünleri bereketli kılar, çiftçiyi zengin eder.
* Nisan ayında yağan yağmurlar çok faydalıdır. Çiftçinin ürünlerinin bollaşmasına, iyi verim elde etmesini sağlar. Böyle olunca da çiftçiyi zengin eder.
Tencere demiş dibim altın kaşık demiş ben nerdeyim
* İçyüzünü iyi bilen kimseye karşı, kusurlarını gizlemeye çalışan ve yüksek nitelikleri bulunduğunu söyleyerek övünmeye kalkışan kişi, gülünç duruma düşer.
* Kişi, içyüzünü iyi bilen kimseye karşı gülünç bir duruma düşebilir. Böyle bir durumda kalmamak için, onun yanında kusurlarını gizlememelidir. Aynı zamanda, yüksek nitelikleri olduğunu söyleyerek övünmeye çalışmamalıdır.
Altın yerde paslanmaz, taş yağmurdan ıslanmaz
Değerli kişi veya nesneler, ne türlü uygunsuz koşullar içinde bulunurlarsa bulunsunlar değerlerini ve niteliklerini yitirmezler.
Altını saklamak değil, kuruşu saklamak hünerdir
* Tutumluluk değersiz görünen şeyleri değerlendirmekle olur.
* Altın çok değerli bir madendir, altını olan herkes onu muhafaza etmek için çaba sarf eder. Ancak tutumlu olmak, değersiz gibi görünen şeyleri değerlendirmekle olur.
Bir avuç altının olacağına bir avuç toprağın olsun
* Altın harcanıp gider, toprak ise sürekli ürün veren, para getiren bir maldır.
* Altın, para gibi şeyler harcanan, harcandıkça tükenen bir maldır. Ancak toprak, harcanıp tükenmez. Yerinde duran, gün geçtikçe değerlenen ve sürekli olarak ürün veren, gelir getiren bir gayrimenkuldür.
Garibe bir selam bin altın değer
Yabancı yerde tek başına kalan kimseye karşı gösterilecek küçük bir ilgi, en büyük iyilik yerine geçer.
Gelin altın taht getirmiş, çıkmış kendisi oturmuş
Toplum içine giren bir kimsenin kendi kullanacağı eşyasının değerli olup olmaması başkalarını ilgilendirmez.
Gümüş sağ olsun, altın gidekosun
Eldeki şey, elde edilmesi güç olan daha değerli bir şeyden üstün tutulmalı.
Kadının şamdanı altın olsa mumunu dikecek erkektir
Kadın ne kadar bol, değerli çeyizle gelirse gelsin evin bütün eksiklerini erkek sağlar, giderlerini erkek karşılar, evi o geçindirir.