Acı patlıcanı kırağı çalmaz
* Hayatta birçok problemlerle karşılaşıp bunlardan başarı ile çıkmış olanlar, bundan sonra karşılaşacakları zorlukları da atlatıp başarı ile çıkarlar.
* Kötü durumda olan bir kimseyi, ortaya çıkacak yeni kötü durumlar etkilemez; pek çok zorluğa katlanabilir; çünkü o, böylesi kötü durumlara alışmıştır. Ayrıca, işe yaramayacak hâle gelmiş kimseler de, tutar bir yanları olmadığı için felâketlerden çekinmezler.
* Değersiz insanlara olumsuz etkiler zarar veremez. Çünkü zarar görecek bir şeyleri yoktur. Herhangi bir duruma alışkın olan kimseyi benzer kötü durumlar etkilemez.
Acıklı başta akıl olmaz
Büyük bir acı, üzüntü ve sıkıntı içinde bulunan kimsenin yaptığı işlerde ve sözlerinde mantık aranmak doğru olmaz. Çünkü böyle kişiler davranışlarının bilincinde değildir. Bu durumdaki kimselere, anlayışlı davranmalı, hatalı davranışlarını hoşgörüyle karşılamalıyız.
Acı acıyı keser, su sancıyı
Bir acıyı, bir güçlüğü; onlardan daha büyük bir acı, bir güçlük unutturur. Bir güçlüğü yenmek için başka bir güç yola başvurulmalıdır.
Acıkan ne yemez, acıyan ne demez
Geçim sıkıntısı içinde bulunan kişi geçinebilmek için her yolu dener, her işi yapar, canı yanan kişi de sonunu düşünmeden ağzına geleni söyler. İnsanlar, zor duruma düşünce beklenmedik şeyler yapabilir.
Acı acıyı bastırır (keser), su sancıyı
Bir güçlüğü yenmek için başka bir güç yola başvurmak gerekir.
Acındırırsan arsız olur, acıktırırsan hırsız olur
* Bir kimsenin acınmasına yol açar, başkalarını ona merhamete getirirseniz, o kimse yerli yersiz yardım dilenmeye başlar ve gittikçe arsızlaşır; bunun yanında kimilerinin hakkını kısar, emeklerinin karşılığını vermez ve onları aç-yoksul bırakırsanız, onlar da hırsızlık yapmaya başlarlar.
* Koruduğumuz kimseye, başkalarını acındırırsak sonunda arsız; emeğinin karşılığını tam vermezsek de hırsız olur.
Şeriatın kestiği parmak acımaz
* Kanunların uygun gördüğü cezaya katlanmak gerekir.
* Kanunlar herkese eşit olarak uygulanmalıdır. Böyle olursa, kanunda yazılan cezaya kimse itiraz edemez, boyun eğer anlamında bir söz.
Soğanın acısını yiyen bilmez, doğrayan bilir
* Bir iş yapılırken ne kadar güçlük çekildiğini, o işi başarmış olan bilir; başarılmış olan bu işten yararlanan bilmez.
* Bir işteki güçlüğü, çekilen sıkıntıyı, o işin içinde olanlar, o işi başarmaya çalışanlar bilir; işin sadece sonucundan yararlananlar ise bundan habersizdirler.
Sabır acıdır, meyvesi tatlıdır
* Sabır zor bir iştir ancak güzel sonuçları vardır.
* Bir konuda sıkıntılı günlere katlanmak erdemdir. Hayatta kendi ayaklarımızın üstünde kalmak, işlerimizde başarılı olmak için güçlüklere dayanmayı ve bazı acıları yaşamayı göze almalıyız. Sabırla dayanıldığı takdirde sonuçları bizim için olumlu olacaktır.
Acıyan uyumuş, acıkan uyumamış
* İnsan sıkıntıya katlanır da açlığa katlanamaz.
* İnsan hayatta karşılaştığı her türlü sıkıntıya katlanılır, fakat yaşamak için temel gereksinim olan besin ihtiyacına, açlığa katlanılmaz.
Dost sözü acıdır
Dost sevilip güvenilen, yakın arkadaş, gönüldaş, iyi görüşülen kimsedir. Dostlar hiçbir çıkar kaygısı gütmeden yaklaşırlar insana. Düşman kimselerin aksine, insanın iyiliğini isterler. Sevinci paylaştıkları gibi üzüntüyü de paylaşırlar. Bu bakımdan dostlarımız olanlar eksikliklerimizi, kusurlarımızı, yanlışlıklarımızı yüzümüze karşı söylemekten çekinmezler. Bizi memnun etmek için değil doğruyu göstermek için konuşurlar. Amaçları bizi düzeltmek, acı da olsa gerçeği yüzümüze söylemektir. Bu bakımdan iyiliğimiz için söyledikleri sözlerden ötürü onlara kırılmamalıyız.
Beş parmağın hangisini kessen acımaz
İnsan, çocuklarını birbirinden ayırt etmez. Hangisi bir zarara uğrasa, hangisinin başına bir dert gelse aynı ölçüde üzülür.
Doğru söz acıdır
* Eksikleri, yanlışları, yolsuzlukları bütün çıplaklığıyla ortaya koyan ve eleştiren söz, bu işi yapanlara acı gelir.
* Dostlarımız eksikliklerimizi, kusurlarımızı, yanlışlıklarımızı yüzümüze karşı söylemekten çekinmezler. Bizi memnun etmek için değil doğruyu göstermek için konuşurlar. Amaçları bizi düzeltmek, acı da olsa gerçeği yüzümüze söylemektir. Bu bakımdan iyiliğimiz için söyledikleri sözlerden ötürü onlara kırılmamalıyız.
Hak söz ağıdan acıdır
* Eksikleri, yanlışları, yolsuzlukları bütün çıplaklığıyla ortaya koyan ve eleştiren söz, bu işi yapanlara acı gelir.
* Dostlarımız eksikliklerimizi, kusurlarımızı, yanlışlıklarımızı yüzümüze karşı söylemekten çekinmezler. Bizi memnun etmek için değil doğruyu göstermek için konuşurlar. Amaçları bizi düzeltmek, acı da olsa gerçeği yüzümüze söylemektir. Bu bakımdan iyiliğimiz için söyledikleri sözlerden ötürü onlara kırılmamalıyız.
Harmanda dirgen yiyen sıpa, yılına kadar acısını unutmaz
* Uygunsuz davranışlarından dolayı cezalandırılanlar uzun süre aynı davranışı göstermezler.
* Bir hata veya suçundan dolayı cezalandırılan kimseler, bir daha böyle bir duruma düşmemek için çaba gösterirler. Özellikle çocuklar bir yaramazlık yaptıklarında dayak yerlerse, yedikleri dayağı unutamazlar ve kolay kolay aynı hatayı yapmazlar.
Dirgen: Genellikle harmanda sapları yaymaya yarayan demirden, çatallı bir tarım aracı, diren.