Yoksul ala ata binse, selam almaz
* Edinip görmemiş, sonradan bir makama ya da varlığa kavuşmuş olan kimse, etrafa hava atmaya, herkese yukarıdan bakmaya başlar; kimseyi beğenmez olur. Hatta selâmı bile insanlardan esirger.
* Görmemiş kimse (geçici olarak bile) görmüşlerin durumuna erse, herkese yüksekten bakar; kimseye selam vermez olur.
* Hayat tecrübesi kazanmamış kimse, eline bir fırsat geçse de görmüşlerin imkanını yakalasa, herkese yüksekten bakar; kimseye selam vermez olur. Gurur ve kibrinden yanına yaklaşılmaz olur.
Buğdayım var deme ambara girmeyince, oğlum var deme yoksulluğa düşmeyince
* Tarlada ya da harmanda duran, henüz hasadı yapılıp ambara girmemiş ürün bizim sayılmaz. Çünkü bir yangın, bir sel, yağmur ya da başka bir felâket onun harap olup yok olmasına yol açabilir. Anne ve babanın varlıklı olduğu günlerde oğulun gerçek kişiliği ortaya çıkmaz. Ne zaman anne-baba yoksullaşır, işte o zaman gerçek yüzü ortaya çıkar. Eğer oğul, anne-babasına karşı olan görevlerini yerine getirmiyor, onlardan yardımını esirgiyorsa, ona iyi bir oğul denemez.
* Birşeyin senin olduğundan şüphen kalmaması için gereken bütün şartlar gerçekleşmelidir: Tarladaki, harman yerindeki buğdayın ambara konulmadan senin sayılmaz. Bir afet, başa gelebilecek bir kaza ve hırsızlık gibi olaylar onu yok edebilir. Oğlunda sana karşı oğulluk görevini yapıyormu, yapmıyormu, varlık zamanlarında, sen ona henüz harçlık verirken pek belli olmaz; ancak yoksulluğa düşersen anlaşılır.
Borçsuz çoban yoksul beyden iyidir
* Beyleri bey yapan cömertlikleri, ellerindeki varlıkları yoksullara dağıtmalarıdır. Varlıksız, sıkıntı içinde yüzen bir beyin sadece adı kalmıştır. Varlığı olmayan, yoksulları gözetme ve doyurma görevini yapamayan bir bey için bu durum acı vericidir. Böyle bir konumda bey olmaktansa borçsuz, tasasız, kıt kanaat geçinen bir çoban olmak daha iyidir. Çünkü, o yoksulluğa alışkındır.
* Kişi yoksulluk ve sıkıntı içinde olduktan sonra kuru bir bey adı neye yarar? Böyle bir bey olmaktansa borçsuz, tasasız bir çoban olmak daha iyi değil midir?
* Yoksulluk ve sıkıntı içinde olup da bey adı taşımaktansa borçsuz ve sıkıntısız bir çoban olmak daha iyidir.
Beyler buyruğu yoksula kan ağlatır
Toplumu yönetenler, uygulama olanağı var mıdır, yok mudur diye düşünmeden bazen öyle ters kararlar alırlar, o kadar çok vergi toplarlar ki halk bu kararlar altında ezilir, sıkıntılı durumlara düşerler.
Gençlikte ölüm, kocalıkta yoksulluk güç imiş
Gençlikte kurulan hayaller çok geniştir, var olan güç de çok fazladır. Bir genç, dünya zevklerinin zevali olan ölümün gelmesini istemez. Kocalıkta ise ihtiyaçların karşılanması çok zorlaşır, çalışıp çaba göstermeyi gerektiren işlerin yapılması mümkün değildir. Bu bakımdan kocalıkta biraz varlık istenir ki, ihtiyarlara yardımda bunmanın bu bakımdan çok değeri vardır.
Buğdayım var deme ambara girmeyince, oğlum var deme yoksulluğa ermeyince
Tarlada ya da harmanda duran, henüz hasadı yapılıp ambara girmemiş ürün bizim sayılmaz. Çünkü bir yangın, bir sel, yağmur ya da başka bir felaket onun harap olup yok olmasına yol açabilir. Anne ve babanın varlıklı olduğu günlerde oğulun gerçek kişiliği ortaya çıkmaz. Ne zaman anne-baba yoksullaşır, işte o zaman gerçek yüzü ortaya çıkar. Eğer oğul, anne-babasına karşı olan görevlerini yerine getirmiyor, onlardan yardımını esirgiyorsa, ona iyi bir oğul denemez.
Zengin helvasını baldan pişirir, yoksul derman için pekmez bulamaz
Zengin ve varlıklı insanlar bolluk, bereket içinde yaşarlar, yedikleri önünde yemedikleri arkasındadır. En pahalı ürünler elinin altındadır. Yoksul ve fakir kişiler ise en temel ihtiyaçlarını bile karşılamakta zorluk ve sıkıntı yaşarlar. İlaç için dahi en ucuz yiyeceği alamaz.
Borçsuz çoban yoksul beyden yeğdir
Beyleri bey yapan cömertlikleri, ellerindeki varlıkları yoksullara dağıtmalarıdır. Varlıksız, sıkıntı içinde yüzen bir beyin sadece adı kalmıştır. Varlığı olmayan, yoksulları gözetme ve doyurma görevini yapamayan bir bey için bu durum acı vericidir. Böyle bir konumda bey olmaktansa borçsuz, tasasız, kıt kanaat geçinen bir çoban olmak daha iyidir. Çünkü, o yoksulluğa alışkındır.
Devletli yanını kaşısa, yoksul para verecek sanır
* Yoksul ve fakir kişiler; zengin, varlıklı kimselere umutla, beklentiyle bakarlar. Onların en ufak hareketlerinden kendileriyle ilgili bir durum varmış düşüncesine kapılırlar.
* Yetkili kişilerden bir istekte bulunan kişi, bu istekle ilgisi olmayan o kişilerin hal ve davranışlarını, isteğini karşılamak için yapılıyor sanır.
Fakir ile ilgili cümleler
Fakirlik ile ilgili deyimler ve anlamları
Fakirlik ile ilgili atasözleri ve anlamları