Baştankaralar dünyanın hemen her yerine dağılmış, tombul gövdeli, küçük ötücü kuşlardır. Başları gövdelerine oranla oldukça iri, gagaları kısa ve düzdür. 60 kadar türüyle Paridae familyasını oluşturan bu kuşlar daha çok ormanların içinde ya da çevresinde, korularda ve bahçelerde yaşar. Yazın genellikle böceklerle, kışın tohum ve üzümsü meyvelerle beslenen baştankaralar daldan dala atlayarak yiyecek arayan çok hareketli kuşlardır. Yaprakların arasındaki bir böceği yakalamak ya da bir meyveyi koparmak için dallara baş aşağı asılarak durabilirler. Yuvalarını oyuklara, özellikle çürümüş ağaç gövdelerindeki kovuklara yapar, ayrıca insan eliyle hazırlanmış yuvalara da kolayca alışıp yumurta bırakabilirler.
Avrupa, Kuzey Afrika ve Asya’da geniş bir dağılım gösteren 14 cm uzunluğundaki bayağı baştankaranın (Parus majör) tepesindeki ve çenesindeki tüyler kara, yanakları beyaz, sırtı koyu yeşilimsi mavidir. İlkbaharda, bileği taşına sürtülen bir testere gibi gıcırtılı bir sesle öten bu kuş Türkiye’nin hemen her bölgesinde görülür. Daha küçük ve çevik bir kuş olan gökçe baştankaranın (Parus caerulus) tepesinden kuyruğuna kadar bütün sırtı, adından da anlaşılacağı gibi güzel mavi renktedir. Bütün öbür türler gibi öğrenme ve uyum yeteneği çok gelişmiş olan bu kuş, Avrupa’da sabahları kapı önlerine bırakılan süt şişelerinin metal kapaklarını delerek süt içme alışkanlığıyla tanınır. Gökçe baştankara Türkiye’de daha çok kıyı bölgelerindeki meyve bahçelerinde ve ormanlarda yaşar.
Gövdesi boz ve kirli sarı, tepesi kara olan çam baştankarası (Parus ater), sırtı sütlü kahverengi, karnı krem rengi olan bataklık baştankarası (Parus palustris) ve bu türe çok benzeyen, ama onun gibi sulak yerlerde değil, daha çok dağlık yörelerdeki seyrek ormanlarda yaşayan dağ baştankarası (Parus lugubris) da Türkiye’nin yerli kuşlarındandır.
Genellikle ayrı bir familya içinde sınıflandırılan bıyıklı baştankara (Panurus biarmicus) sazlık ve bataklık yerlerde yaşar. Kızıl, sarı ve boz renklerle bezenmiş erkeğin yanında, dişisi soluk renkleriyle gösterişsiz bir kuştur. Başta Trakya’daki Gala Gölü ve Orta Anadolu olmak üzere, Türkiye’nin birçok yerindeki sulak alanlarda bu kuşlara rastlanır.