Ekrem Akurgal, 30 Mart 1911 yılında Filistin’in Batı Şeria bölgesinin kuzey batısında bulunan Tulkarim şehrinde dünyaya gelmiş ünlü Türk arkeolog’dur.
Ekrem Akurgal, 1932-1940 arasında devlet bursuyla Berlin Üniversitesi’nde arkeoloji eğitimi gördü ve doktorasını verdi. 1941’de Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü’nde doçent, 1949’da profesör, 1957’de de ordinaryüs profesör oldu. 1958-1959 arasında aynı fakültenin dekanlığını üstlendi; 1943-1983 arasında Türk Tarih Kurumu üyesi olarak çalıştı.
Avrupa ve Amerika’nın çeşitli üniversitelerinde konuk profesör olarak dersler ve konferanslar verdi. Arkeolojiyle ilgili hemen hemen tüm uluslararası kurumların üyeliklerine seçildi. Federal Almanya Büyük Liyakat Nişanı, Goethe Madalyası ve TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Büyük Ödülü ile onurlandırıldı. Önemli bilimsel bir yayın olan Anatolia dergisinin kurucusudur.
Ekrem Akurgal, Bayraklı, Foça, İzmir, Sinop, Daskyleion, Çandarlı ve Eryhrai’de kazılar yaptı. Kazı buluntularıyla Anadolu kültür tarihine ışık tuttu. İzmir yakınında, eskiden körfezde bir yarımada durumunda olan Bayraklı’da yapılan kazılarda İÖ 3000-300 arasında birbirini izleyen kültür katları ortaya çıktı. Ekrem Akurgal, bu yerleşmenin antik kaynaklarda adı geçen eski İzmir olduğunu ve kentin adının İÖ 18. yüzyılda Kültepe çiviyazılı metinlerde geçen Tsmurna olduğunu ileri sürer. Bayraklı’daki en eski yerleşmenin Troya II ile çağdaş olduğunu ve Anadolu halkınca kurulduğunu saptadı. Bu höyükte İÖ 1050-300 arasında, İon uygarlığının tüm aşamalarını incelemek olanağını elde etti. Çalışmalarını kazı buluntularına dayandırarak Doğu-Batı ilişkilerinin ilkçağdaki durumunu ve Anadolu’nun bu dönemdeki yerini ortaya koydu. Mezopotamya’ dan Yunanistan’a kadar geniş bir alanı araştırarak ilkçağda Doğu-Batı ilişkilerinin karşılıklı bir alış veriş olduğunu saptadı.
Güneydoğu Anadolu ve Kuzey Suriye’de İS 1200-750 arasında yaşayan uygarlığa Geç Hitit Krallıkları adını verdi ve bu tanımı arkeoloji biliminde kabul edildi. Tüm araştırmalarında bileşime varmayı amaçlayan Akurgal, sayısız yayınlarıyla Anadolu kültürünü en iyi tanıtan bir bilim adamıdır. 1985’te emekliye ayrıldı. 1 Kasım 2002 yılında İzmir’de hayatını kaybetti.
Ekrem Akurgal Eserleri
– Anadolu Uygarlıkları
– Anadolu Kültür Tarihi
– Bir Arkeoloğun Anıları Türkiye Cumhuriyeti Kültür Tarihinden Birkaç Yaprak
– Civilisations et sites antiques de Turquie (de l’epoque prehistorique jusqu’a la fin de l’empire Romain) (800 av J.-C. – 395 ap. J. – C.)
– Ege Batı Uygarlığının Doğduğu Yer : Doğu Hellen Kültür Tarihi İ.Ö. 1050 – 333
– The Hattian and Hittite Civilizations
– Ancient Civilizations and Ruins of Turkey
– Eski Çağda Ege ve İzmir
– Hatti ve Hitit Uygarlıkları
– Eski İzmir I. Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı
– Hittite and Other Anatolian and Near Eastern Studies in Honour of Sedat Alp
– L’Art en Turquie
– The Aegean birthplace of western civilization history of East Greek art and culture 1050 – 333 BC
– Türkiye’nin Kültür Sorunları ve Anadolu Uygarlıklarının Dünya Tarihindeki Önemi
– Ege Sevgisi