Abanoz; sert, ağır ve koyu renkli tahtaya verilen isimdir. Diğer bir ifade ile Abanoz, tropikal bölgelerde yetişen bazı ağaçlardan elde edilen odundur.Abanoz, uzun zaman su içinde kalarak siyahlaşır ve sertleşir.
Abanoz ağacı Kapalıtohumluların, İkiçenekliler sınıfının, Ebenales takımının Abanozgiller familyasından, sık dokulu sağlam bir ağaçtır. Kerestesi marangozlukta, piyano tuşlarının, oymacılıkta, bıçakçılıkta ve daha birçok alanda kullanılır. Hindistan, Sri Lanka, Malaysiya, Afrika ve Amerika’da yetişir.
Abanoz, çok sert bir odundur ve parıltılar saçacak kadar iyi cila tutar. Odunun en içteki öz bölgesi simsiyahtır, bu nedenle pek çok ülkede abanoz kelimesi siyah renk anlamında kullanılır. Bu ağacın ağır, sert ve siyah renkli tahtasına Abanoz denir.
Abanozgiller; İkiçenekliler sınıfının, Ebenales takımından bir familya. 7 cins ve 400’den fazla türü olan, odunları çok sert, ağır, koyu kahverengi ya da siyah renkli cilalanmaya elverişli, tropikal ve subtropikal bölge ağaç ya da ağaççıkları kapsar. Türkiye’de trabzonhurması adı altında, meyvesi için kültürü yapılır.
Abanoz eski çağlardan beri çok değerli bir odun sayılmıştır. Pek çok kral abanozdan asalar kullanırdı, hatta zehirin etkisini giderdiğine inanarak içkilerini abanozdan kaplarda içerlerdi. Çağlar boyunca abanozdan heykeller yapılmış, kral tahtları abanoz kullanılarak yapılmıştır. Günümüzde bu değerli odun, dolap ve yazı masası üretiminde kullanılır. Tevrat’ta tarihi Sur kentindeki abanoz ticaretinden söz edilir; Bin bir Gece Masallarında anılan değerli mallardan biri de abanozdur.
Abanoz bodur ve çalımsı bir ağaçtır. Yaprakları üçerli gruplar halinde olup goncaları yoktur. Meyveler koyu kahve ve fasulye şeklindedir. Fasulye şeklindeki başaklarda 8 kadar çekirdek (tohum) bulunur. Mayıs Haziran aylarında çiçek açar. Günümüzde bu değerli Ağaç, Mobilya ve enstrüman yapımında kullanılır. Klarnet ve Gitar tuşu, abanozun kullanıldığı enstrümanlara örnektir.
Halk arasında bronşit, nefes darlığı, kalp hastalıkları, çarpıntı, göz ağrıları vs. gibi yerlerde kullanılması tavsiye edilir. Tozları kaynatılır ve elde edilen Su ile pansuman yapılırsa, devamlı yaşaran göze ve göz ağrısına iyi gelir. Yine bu suyun Bal ile karıştırılıp içilmesi durumunda böbrek ve mesanedeki kumları döktürdüğü ve idrar söktürdüğüne inanılmaktadır.
Şu anda, Bitki sadece ilaç sanayinde kullanılmaktadır. İlaç sanayinde tohumları kullanılır. Tohumlar solunumu ve felce uğrayan harap olmuş sinirleri uyarıcıdır. Süs bitkisi olarak yetiştirilir.Bileşiminde Sitizin alkaloidi, kolin, sistin, pektin, ureaz enzimi, yağlı Maddeler, tanenler vs. bulundurur.
İyi abanoz çok ağırdır, siyaha yakın renktedir, sudan ağırdır ( suda batar ) ve yalnızca ağacın orta bölümünden elde edilir. Ağaç geniş gövdesi ve simsiyah rengi ile tanınır; kabuğunun kömürleşmiş gibi görünmesine karşın kabuğun altındaki bölüm ağacın orta yerine kadar beyazdır. Ağacın asıl kullanılan koyu renkli orta bölümünden ise 30 – 100 cm çapında kütükler elde edilir.
Rengi, dayanıklılığı, sertliği ve iyi cila tutma özelliği nedeniyle ABANOZ genellikle marangozlukta, ağaç oyma (kakma) işlerinde, kaliteli ünlü piyanoların siyah tuşlarında ve değerli müzik aletlerinin bazı bölümlerinde, belli-başlı bıçak üretici firmalar tarafında bıçak saplarında kullanılır. Dünyanın ilk tarihçisi Anadolulu Heredotos notlarında, bugün Etiyopya olarak bilinen ülke insanlarının üç yılda bir 200 ABANOZ kütüğünü, vergi olarak Pers imparatorluğuna yolladıklarını anlatmaktadır.