Yontmataş devrinde mağalarda yaşayan yaban meyvaları ve çiğ etle yaşayan insanların ilk büyük keşifleri ateşi bulmaları olmuştur. Ateşin sayesinde ısınabilmişler, etlerini pişirip yemeye başlamışlar, ayrıca geceleri mağaralarının önünde ateş yakarak kendilerini daha iyi korumuşlardır. İlk insanlar tahtayı tahtaya, taşı taşa sürterek ateş yakmayı öğrenmişler, cilalı taş devrinin sonlarında da çakmak taşı dediğimiz kolay tutuşturucu taşları bulmuşlardır.
Cilâlı taş devri insanları bazı taşları yontup uçlarını keskinleştirerek mızraklar, baltalar ve taş bıçaklar yapmışlar, böylece hayvanları daha kolay avlamaya, dalları kesip kulübeler kurmaya başlamışlardır. Bu devrin sonlarına doğru, öküz, inek gibi bazı hayvanları evcilleştirmişler, bazı bitkilerin tohumlarını ekerek bunları yetiştirmişlerdir. Böylelikle insan mağaradan çıkıp toprağa yerleşmiş, atçılığın yanında tarımla uğraşmıştır.
Bunun sonunda köyler kurulmuş, daha ileri bir toplu yaşama meydana gelmiştir.
Ateşin daha iyi kullanılması insanlığı maden devrine getirmiştir. Büyük ocaklarda ve fırınlarda yakılan ateş sayesinde insan maden cevherini eritebilmiş, maden elde ederek bununla önce bakırdan, sonra bronzdan, çekiç, kerpeten, testere, törpü gibi çok önemli ge reçler yapmıştır. Ateşin tarağı sertleştirdiği görülünce kilden yapılan çanak ve çömleğin pişirilmesi düşünülmüş, böylece çömlekçilik de gelişmiştir.
Ateş nedir?
Ateş; odun, kömür, ot vb. gibi yanıcı nesnelerin tutuşmasıyla beliren ısı ve ışık demektir. Diğer bir ifade ile Ateş, yüksek sıcaklık ve çoğunlukla alev veren hızlı yanma olayıdır.
Ateş, yanabilen cisimlerdeki bazı elemanların âni oksitlenmesinin sonucudur. Bu oksitlenme, oksijenin yanan cisimle kimyasal bir şekilde birleşmesiyle oluşur. Cisimlerin çoğu yanabilir, hattâ saf oksijen içinde demiri bile yakmak mümkündür. Bir cismi yakmak için daha önceden yakılmış bir başka cisimden yararlanılır. Tıpkı kibritle odunu tutuşturmamız gibi… Kibritten yayılan sıcaklık, yakılacak cismi bozup ayrışmasına yol açar, böylece yanan yer de gittikçe yayılarak ilerler. Meselâ fosfor gibi bazı cisimler, havanın temasıyla ânî olarak kendi kendine yanmaya başlarlar.