Kuşlar, memeli hayvanlar gibi değişmez bir vücut sıcaklığı olan omurgalı hayvanlardandır. Kuşların bir özelliği, memeliler dışındaki hayvanlara oranla beyinlerinin biraz büyük olmasıdır. Kuşların ve memelilerin topluluk ve aile hayatları öteki canlılardan daha gelişmiştir. Kuşlar Kuzey Kutbundan Güney Kutbuna dünya üzerindeki tüm ekosistemlerde yaşarlar.
Kuşları memelilerden ayıran başlıca özellikler uçmaları ve yumurtlamalarıdır. Vücut yapıları havada hareketlerine elverişli olan kuşların ön ayakları uçmalarını sağlayan birer kanat haline gelmiştir. Ama bazı kuşlar özelliğini kaybetmişlerdir. Bunların kanatları da küçülmüştür. Afrika’da yaşayan devekuşu ve Yeni Zelanda’da görülen Kivi’ler bu çeşit kuşlardandır. Antartika’da bulunan penguenlerin kanatları ise yüzmelerini sağlayan yüzgeçler haline gelmiştir.
Kuşlarda üç çeşit uçuşa rastlanır. Bunlardan biri kayar gibi, İkincisi kanat çırparak üçüncüsü ise kanatları hareket ettirmeden uçuştur.
Kuşların vücudunu örten tüyler hem sıcak tutmaya, hem de bir hafiflik vererek uçmayı kolaylaştırmaya yarar.
KUŞLARDA HAVA KESELERİ
Kuşlarda diğer hayvanlardan değişik olarak uçmayı kolaylaştıran dokuz tane Hava Kesesi vardır. Bu keseler akciğerlere bağlıdır. Kemiklerinin de içi boştur. Bu boşluklara da hava keselerinden hava girer.
Kuşların sindirim organları da diğer hayvanlardan farklıdır. Ağızlarında diş yerine gaga, yemek borusu üzerinde de kursak meydana gelmiştir.
KUŞLARDA GAGA
Kuşların sivri ve sert olan ağız kısımlarıdır. Kuşların ağızlarında diş olmadığı için yiyecekleri bu kısımdan geçtikten sonra, ancak kursak kısmında ufalanır. Kuşların yedikleri yiyeceklere göre gagalarının biçimi ve iriliği de değişir. Söz gelimi meyve ve et yiyen kuş türlerinde gaganın uzun, tanelerle beslenenlerde gaganın kısa ve kalın, yalnız etle beslenen baykuş ve şahin gibi kuşlarda ise gaganın çok kısa ve keskin olduğu görülür.
KUŞLARDA KURSAK
Kümes hayvanlarının ve tane yiyen kuşların sindirim sistemi önemli bölümlerden biridir. Bu hayvanların yuttukları taneler yemek borusundan inerek “İlk mide” olan kursağa gelir. Taneler buradaki sıvı ile yumuşar.
Kuşların baş iskeleti 33 kemikten meydana gelmiştir ve küçüktür. Kanatlarında ve ayaklarında insanın kemiklerine benzeyen kemikler, daha değişik biçimlerde vardır. Bilek ve tarak kemikleri daha azdır.
KUŞLARIN DUYU ORGANLARI
Duyu organları yine beş tanedir. Gözleri insan gözüne benzemekle beraber, göz yuvarlağı öne doğru uzamıştır. Göz kapaklarından başka açılıp kapanan bir göz perdesi vardır. Kulaklarında dış kulak kısmı bulunmaz. Dokunma organı olan deri, tüylerle örtülü olduğundan bu ödevi iyi yapamaz.
Kuşların vücut sıcaklığı 39-44 derece arasında değişir. Çünkü memelilerden daha hareketlidirler.
KUŞLARDA DÖLLENME
Kuşlar yumurtlayarak çoğalır, çoğu kuluçka olurlar. Kuluçka; tavuk ve bazı kuşların yavru çıkarmak için yumurtaların üstüne yatmasıdır. Yumurtaların ısınıp yavru çıkarması için gerekli zamana da kuluçka süresi denir.
Kuşlarda memelilerden farklı olarak, döllenme iş yumurta da dışkılığa dökülür ve oradan dışarı atılır. Genellikle dişiler yılda 5- 20 yumurta yumurtlar. Kümes hayvanları dediğimiz tavuk, kaz, hindi, ördek gibi yetiştirilip beslenen kuşlarda bu sayı artar. Hindiler 25, ördekler 50, tavuklar 150-250 kadar yumurta yaparlar.
KUŞLARDA GÖÇ
Kuşlarda göç, yılın belli bir dönemini, kuluçkaya yattığı yerden uzak olarak geçirmek anlamına gelir. Gezici kuşlar, kuluçka yerinden değişik yönlere doğru kısmen ayrılan kuşlardır. Yerli kuşlar ise, sürekli kuluçka bölgesinde kalan kuşlardır. Her üç grubunda arasında geçiş formu gruplar bulunmaktadır. Göç davranışı, kuluçka bölgesinde geçici olarak besinin azalması ile ortaya çıkabilir. Kuzeydeki kuşların soğuk mevsimle ve bitkilerin yapraklarını dökmesiyle göç ettikleri bilinir. Örneğin su kuşlarının yaşadıkları yerde suların buz tutmasıyla ya da güneyde yaşayanlarda kuraklık nedeniyle yazın kuzeye de göç davranışı başlar. Çoğu kuşta, kışlama ve kuluçkaya yatma bölgeleri kalıtsal olarak saptanmıştır. İlkbaharda ya da yazın iç, kısmen dış etkilerle göç başlatılır.
KUŞLARIN YAYILIŞLARI
Kuşların uçma yeteneğinin gelişmiş olması ve sıcakkanlılık, bütün dünyaya yayılmalarını sağlamıştır. Bazı kuşlar bu yüzden dünyanın bütün her yerinde görülebilir olmuştur. Bazıları ise sadece belli bir bölgeye özgüdür. Tür sayısının en fazla olduğu yer tropik ormanlardır. Güney Amerika, özellikle Amazon tür bakımından en zengin bölgelerdir. Türce en fakir yerler ise, kutuplar ve kutuplara yakın soğuk tundralardır.