Sözlükte “bildirmek, duyurmak, çağrıda bulunmak, ilan etmek” anlamlarına gelen ezan, dinî bir terim olarak, farz namazlarının vaktinin girdiğini belli sözlerle ve özel bir şekilde ilan etmek, bildirmek demektir.
Ezan sünnet-i müekked olmakla birlikte, Müslümanlığın şiarı haline gelmiştir. Ezan aracılığıyla halka hem namaz vaktinin girdiği ilan edilmekte, hem de Allah”ın büyüklüğü, Peygamberimiz (SAV)”in O (CC)`nun kulu ve elçisi olduğu ve namazın kurtuluş yolu olduğu ilan edilmektedir.
Hicretin birinci yılında, Peygamber mescidi yapıldıktan sonra, Müslümanların kendilerini namaza toplayacak bir şey düşündükleri ve içlerinden bazılarının boru, bazılarının da çan çalınması teklifinde bulundukları, Peygamberimiz ise bunların hiçbirisini benimsemediği sırada idi ki, Ensar”dan Abdullah b. Zeyd b. Abdi Rabbih`e, rüyasında ezan gösterildi.
Abdullah b. Zeyd, Peygamberimiz (SAV)”in yanına gidip, rüyasını anlattı:
“Yâ Resûlallah! Bu gece uyurken, elinde bir çan taşıyan, üzerinde altlı üstlü iki parça yeşil elbise bulunan bir adam yanıma çıkageldi.
Ona; `Ey Allah`ın kulu! Bu çanı bana satmaz mısın?` dedim.
Bana; `Onu ne yapacaksın?` diye sordu.
Ona; `Halkı onunla namaza çağıracağız!` dedim.
Bana; `Ben sana bundan daha hayırlısını göstersem olmaz mı?` dedi
`Olur! Göster! Nedir o” dedim.
Bana:
`Allah-u ekber! Allah-u ekber!
Allah-u ekber! Allah-u ekber!
Eşhedu en lâ ilahe illallah!
Eşhedu en lâ ilahe illallah!
Eşhedu enne Muhammederresûlullah!
Eşhedu enne Muhammederresûlullah!
Hayye alessalah!
Hayye alessalah!
Hayye alelfelah!
Hayye alelfelah!
Allah-u ekber! Allah-u ekber!
Lâ ilahe illallah! dersin` dedikten sonra, benden biraz uzaklaştı, sonra da:
`Namaza kalkacağın sırada da:
`Allah-u ekber! Allah-u ekber!
Eşhedu en lâ ilahe illallah!
Eşhedu enne Muhammederresûlullah!
Hayye alessalah!
Hayye alessalah!
Kad kametissalah!
Kad kametissalah
Allah-u ekber!
Allah-u ekber!` dersin dedi.”
Abdullah b. Zeyd der ki:
“Sabaha çıktığım zaman, Resûlullah Aleyhisselam”ın yanına gittim.
Rüyada gördüğümü, kendisine haber verdim.
“İnşallah, bu rüya hak ve gerçektir” buyurdu.
“Bilal ile kalk da, gördüğünü ona telkin et, ezberlet de, ezanı o okusun! Çünkü onun sesi seninkinden daha yüksek, daha gürdür” buyurdu.
Bilal ile kalktım. Ben ona telkin etmeye başladım, o da okumaya başladı.”
Hz. Ömer evinde bulunduğu sırada Bilal-i Habeşî`nin okuduğu ezanı işitir işitmez ridasını sürüyerek Peygamberimiz Aleyhisselam”ın yanına gelip:
“Ey Allah`ın Peygamberi! Seni hak dinle gönderen Allah`a yemin ederim ki, onun (Abdullah b. Zeyd`in) gördüğü şeyin tıpkısını ben de görmüştüm!” dedi. (inzardergisi)