Gemi azıya almak
* Yönetim altındaki bir kişinin kontrolden çıkarak başına buyruk olmak.
* Kontrolden çıkmak, söz dinlemez olmak. Lâf anlatılamamak.
* At, gemi azıları arasına alıp etkisiz bırakarak süvarisinin yönetiminden çıkmak ve kendi istediğince koşmak.
Gemi azıya almak ile ilgili cümleler
Kim var kim yok geldi toplandı. Derken her kafadan bir ses çıktı, kimi kah nalına, kah çivisine vurdu, kimi gemi azıya alıp birbiriyle yarıştı.
(E. C. Güney)
(Gem: Atların ağzına konularak atları idare etmeye yarayan küçük demir çubuk)
Ata binerken kontrol edebilmek için ağzına gem takılır fakat bazı inatçı atlar kendi başlarına buyruk hareket edebilmek için gemi azı dişleri ile ısırarak tutarlar. Bu şekilde atı kontrol etmek imkânsız hâle gelir.
DEYİM NEDİR?
Deyim, dil biliminde, kavramları, durumları hoşa giden bir anlatımla ya da özel bir yapı ya da söz dizimi içinde belirten ve çoğunlukla gerçek anlamlarından ayrı anlamlara gelen sözcüklerden oluşan kalıplaşmış sözcük topluluğu ya da cümledir. İki veya daha çok sözcükten kurulu bir çeşit dil ifadesi olan deyimler, duygu ve düşünceleri dikkati çekecek biçimde anlatan ad, önad, belirteç, yalın ve birleşik eylem görünüşlü dilsel yapılardır. Ya tam bir tümcedirler ya da bir söz öbeğidirler.
Diğer bir deyişle Deyim; Genellikle gerçek anlamından uzaklaşmış birden çok sözcükten oluşan, bir kavramı ya da durumu karşılayan kalıplaşmış sözcük gruplarına “deyim” denir.